Şirketlerce Öğrencilere Verilen Burslar İle Eğitim Harcamalarının Gider Yazılması ve KDV İndirimi

I- GİRİŞ

Öğrencilere, her ay belli tutarda burs verilmesi ya da eğitim giderlerinin şirketçe karşılanması, son zamanlarda yaygınlaşan bir uygulama.

Öğrencilere verilen bursların ya da onların adına okullara yapılan ödemelerin gider olarak yazılıp yazılamayacağı ve harcama belgelerinde yer alan KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı, tereddüde düşülen konular arasında yer almaktadır.

Olayın vergi boyutu, şirketler açısından önem arzediyor. Özellikle gider yazılma ve KDV indirimi boyutu, şirketlerin burs ve eğitim harcamalarını etkileyen bir unsur.

Aşağıda bu konu, gelir ve kurumlar vergisi ile KDV yönünden ayrı ayrı ele alınarak açıklanmaya çalışılacaktır.

II- GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN

A- GENEL AÇIKLAMA

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde, kurumlar vergisinin, Kanun’un birinci maddesinde yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup, ticari kazanç gibi hesaplanan kurum kazancından hangi giderlerin indirileceği ise, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddelerinde hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan; Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 2. bendinde, resmi ve özel müesseseler ile şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar, gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Konu ile ilgili olarak yayımlanan 128 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin(1) “Ücretler” başlıklı (V). bölümünün “Evvelce Yapılan veya Gelecekte Yapılacak Hizmetler Karşılığında Yapılan Ödemeler”in yer aldığı (c) bendinde;

Gelir Vergisi Kanunu’nun 2361 sayılı Kanunla değişik 61. maddesinin üçüncü fıkrasının 2 numaralı bendinde, “Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler”in ücret sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Bu hüküm uyarınca, hizmet erbabına evvelce yapılan veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret olarak vergiye tabi tutulacaktır.

B- GELİR VERGİSİ KANUNU HÜKÜMLERİ

Ancak, Gelir Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin 1 ve 2 numaralı bentleri uyarınca, “bu bentlerde yazılı şartla müstesna tutulan tahsil ve tatbikat ödemeleri ve bu meyanda burslar, istisna hükmü gereğince gelir vergisine tabi tutulmayacaktır.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre; özel müessese ve şahıslar hesabına Türkiye’de tahsilde bulunan öğrencilere iaşe (yiyecek) ibate (barınma) ve tahsil gideri ile burs olarak yapılan ödemelerin; şirket tarafından gider olarak indirim konusu yapılabilmesi için;

1- Bursun işle ilgili olması, yani burs verilen kişilerin, okulu bitirdikten sonra burs veren işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösterir bir sözleşmenin düzenlenmesi ve bu durumun vergi incelemesi sırasında inceleme elamanına kanıtlanması,

2- Burs verilecek öğrencilerin, Türkiye’nin her tarafından eğitim gören öğrencilerin katılabileceği bir yarışma sınavı sonunda kazanan kişilerden olması,

3- Verilen burs süresinin ve karşılanacak eğitim giderleri miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması,

halinde gelir vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.

Bu Kanun hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde; yukarıda sayılan şartlar dahilinde, özel okulda eğitim görmekte olan öğrencinin tüm eğitim masraflarının şirketin kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkündür.

Ancak; yukarıda belirtilen koşulların bulunmaması durumunda ise, diğer bir ifade ile sadece yardım amacı ile verilen bir burs olması halinde, söz konusu burslar için şirket tarafından yapılacak ödemelerin, indirilebilecek giderler arasında sayılmamasından dolayı, kayıtlarda gider olarak gösterilmesi mümkün değildir.

III- KATMA DEĞER VERGİSİ (KDV) YÖNÜNDEN

A- İLGİLİ YASA HÜKÜMLERİ

KDV Kanunu’nun;

- 1/1. maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti kapsamında Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu,

- 29/1-a maddesinde; mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi ile ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisini indirebilecekleri,

- 30/d maddesinde; Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergilerinin indirilemeyeceği

hükme bağlanmıştır.

B- GİDER YAZILMA VE KDV İNDİRİMİ

Şirketlerce öğrenciye yardım amacıyla özel okula yapılan ödemenin Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre kurum kazancının tespitinde kabul edilen bir indirim olması halinde, düzenlenen belgelerde gösterilen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün olacak, aksi halde ödenen KDV indirim konusu yapılamayacaktır(2).

IV- SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan ve dayanağı olarak gösterilen yasa hükümleri ve genel tebliğlerden de fark edileceği gibi, öğrencilere verilen burslar ile şirketlerle karşılanan giderlerin, gider yazılabilmesi ve katma değer vergisi indirimi, ilgili yasalarda belirtilen koşulların gerçekleşmesine bağlıdır.

Olayın gelir ve kurumlar vergisi açısından önem arzeden yönü gider olarak kaydedilebilecek türden gider olmasıdır. Gelir ve kurumlar vergisi yönünden gider yazılabilme durumu, KDV indirimine de olanak sağlamaktadır.

*           YMM (Neks YMM A.Ş.), E. Baş Hesap Uzmanı

(1)        31.01.1981 tarih ve 17237 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)        Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 24.02.2012 tarih ve 300-11-65-90 sayılı Özelgesi de bu yöndedir.

Yazarlar : 'TEMEL ÖNER'