RAMAZAN PAKETLERİ VE VERGİSEL BOYUTU

Ülkemizde son yıllarda İşletmeler ve kuruluşlar Ramazan ayında “Ramazan Paketi ” veya erzakı olarak tabir ettiğimiz ve içinde gıda, içecek, giyecek, yakacak ve temizlik malzemesini içeren paketleri; başta işletmeler kendi çalışanlarına ve ihtiyaç sahiplerine yardım olarak dağıtmaktadır. Yapılan yardım paketleri gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri açısında değerlendirildiğinde, vergisel boyutu da ortaya çıkmaktadır.

 

PERSONELE YAPILAN YARDIMLAR
İşletmelerin/Şirketlerin kendi bünyelerinde çalışanlarına dağıtılan Ramazan Paketleri  “aynı ücret” olarak kabul edilerek, vergisel boyutunu da hesaba katmamız gerekecektir. İşletmelerde çalışanların hizmetleri karşılığında ödenen ücret “nakdi ücret” niteliğinde olup, yapılan yardımlarda “ayni ücret” mahiyetindedir. Bu nedenle ayni ücretin ( Ramazan Paketi ) vergilendirilmesinde, Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi, Damga Vergisi ve Sosyal Güvenlik Kanuna ilişkili olduğunda konun ayrı ayrı dikkate alınması gerekir.

a)  193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre personele dağıtılan Ramazan Paketi, aynı ücret mahiyetinde olduğunda Gelir Vergisine tabi olacaktır. Gelir Vergisi Kanunu Ücreti tarif ederken ”Ücret; İşverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir” şeklindedir. Bu tarife göre de verilen paket ücret sayıldığından Gelir Vergisi Kanuna göre, verilen paketin piyasada ortalama satış fiyatı esas alınarak ayrıca dağıtılan paketin Gelir Vergisi matrahının belirlenmesinde “net” olarak kabul edilerek, brüt matrah hesaplanmak kaydı ile ücret olarak vergilendirilecektir.

b) 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi açısında ise; Yapılan teslim ve hizmetlerin KDVye tabi olması nedeniyle, dağıtıma konu malların alımında ödenen KDV indirim konusu yapılmadan, alınan erzakların maliyetine ilave edilmelidir.

c) Personele dağıtılan yardım paketleri ayni ücret olduğundan, 488 sayılı Damga Vergisi Kanun’a göre damga vergisine tabi olacaktır.

d) 5510 sayılı Kanunun “prime esas kazançlar” bölümünde ‘aynı yardımlar prime esas kazanca tabi tutulmaz’ açıklaması yer almaktadır. Bu nedenle dağıtılan paketlerin parasal bedeli Sigorta matrahına dâhil edilmeyecektir. Aynı zaman da işsizlik sigortası hesaplanmayacaktır.

 Ayni Yardımların Muhasebe Kaydı...

-Gelir Vergisi        %15

-Damga Vergisi 0,0066
-5000,00 tl + 400,00 tl (%8 KDV)
*Brüt ücret = Net Ücret/(1-(Gelir Vergisi oranı+Damga Vergisi Oranı)
*Brüt ücret = 5.400,00/(1-0,15+0,0066)) = 6.402,65tl
*Gelir vergisi = 6.402,65*0,15 = 960,40tl
*Damga vergisi = 6.402,65*0,0066 =42,25tl
*Toplam Kesinti Tutarı = 1.002,65 tl

Muhasebe Kaydı İse
----------------------------------------/--------------------------------------

157 Diğer Stoklar....................................................... 5.000,00
191 İndirilecek Kdv........................................................400,00
                                          320 Satıcılar....................................5.400,00

----------------------------------------------------------------------------------

Ayın Olarak Verilen Ramazan Paketi vb yardımın Muhasebe Kaydı

------------------------------------------/---------------------------------------

7 nl Hesap (Brüt ücret)....................................................6.402,65

                                            157 Diğer Stoklar.................................5.000,00
                                             360 Ödenecek Vergiler........................1.002,65
                                             --Gelir vergisi.......960,40
                                             --Damga vergisi.....42,25

Özet olarak Ramazan paketi için ödenen tutarlar (KDV dâhil), çalışanlara ödenmiş net ücret olarak kabul edilecek. Daha sonra ise bu tutarın brütleştirilerek çalışanın o ayki ücret matrahına eklenmesi ve ücret geliri olarak vergilemeye tabi tutulması gerekiyor. Böylece Ramazan paketi bir yandan ayni ücret olarak vergilenecek diğer taraftan da gider kaydedilmiş olacaktır.

İHTİYAÇ SAHİPLERİNE YAPILAN YARDIMLAR

İşletmelerin dağıtacakları paketleri direkt ihtiyaç sahiplerine değil de “Gıda Bankacılığı” faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yapılan bağışlar direk maliyet bedeli ile gider kayıt edilerek gelir ve kurumlar vergisi matrahından düşülecektir. Buradaki şart, yapılan yardım ve bağışların Gıda bankacılığı faaliyeti yapan kuruluşlara bağışlanmasıdır.

Fakirlere yapılan bağışlara yönelik vergi teşviki, yapılan bağışların gider yazılması suretiyle vergi matrahının azaltılması suretiyle gerçekleşiyor. Bağışların gider yazılmasına yönelik hüküm “Gelir Vergisi Kanunu”nun 40. maddesinde yer alıyor. Bu madde hükmüne göre fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli gelir vergisi matrahının hesaplanması sırasında hâsılattan indirilebiliyor. Veya yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılabiliyor.

Kurumlar vergisi mükellefleri de bu tür bağışlarının maliyet bedelini kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapabiliyorlar. Gider kaydedilebilecek bağışların kapsamına gıda, temizlik, giyim ve yakacak maddeleri giriyor. Bu noktada oldukça önemli bir hususun altını çizmek gerekir. Bu maddelerin ihtiyacı bulunanlara doğrudan bağışlanması durumunda gider kaydı yapılamıyor. Fakat gıda, temizlik, giyim ve yakacak maddesi bağışı ana sözleşmelerinde gıda bankacılığı yer alan dernek veya vakfa yapılırsa gider kaydedilebiliyor.

Yine dernek veya vakıf dışında başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak bağışlar da gider kaydedilemiyor. Bağışlara yönelik bir de KDV istisnası hükmü mevcut. Bu hükme göre fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi KDV’den istisna. Yani bu teslimlerden KDV hesaplanmıyor. Yapılacak bağışların şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılması ve bağışların mutlaka bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenen fatura ile belgelendirilmesi ve taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekiyor.

Ticari işletmeye dâhil malların (gıda maddelerinin) bağışlanması durumunda dernek veya vakıf adına düzenlenen fatura bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilecek. Bağışlanan gıda maddeleri işletmeye dâhil değilse, söz konusu malın maliyet bedeli (KDV dâhil) “Gelir Vergisi Kanunu”nun 89. maddesi çerçevesinde yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacak. Düzenlenecek faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacak. Bağış konusu mal için yüklenilen KDV’nin indirimi mümkün değil. Dolayısıyla yüklenilen KDV’nin, bağışın yapıldığı dönemde İndirilecek KDV tutarları arasından çıkartılarak gider hesaplarına aktarılması gerekiyor. Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması da zorunludur.