İş Başvurularında Sorulan Mülakat Soruları
Hem aday hem de mülakatı
yapan kişi için oldukça stresli bir konu olan mülakatlarda, giriş
konuşmalarının oldukça samimi ve beliren soğuk havayı
ortadan kaldırıcı nitelikte olması gereklidir. Mülakatın başında yapılacak olan
kısa, samimi bir sohbet iki tarafın da bilgi alışverişini
daha verimli hale getirmesini sağlayacaktır. Bunu sağlamanın
yolu da mülakatı yönlendiren mülakatçının, mülakatla
doğrudan ilişkisi olan veya olmayan sohbet türü bir girişe
zaman ayırmasıdır. Bu iki taraf içinde stresi az da olsa ortadan kaldırmak için
en etkili yöntemdir. Aday olarak bu tip bir sohbeti
siz de başlatabilirsiniz ama ülkemizde daha çok mülakatçının girişi
yaptığı gözlemlenmektedir. Aday olarak aşağıda belirtilen sorulara kesinlikle
negatif yönden yaklaşmamalısınız. Aşağıda girişi
sağlayacak bazı soru örnekleri verilmiştir:
1. ADRESİMİZİ / OFİSİMİZİ BULMAKTA ZORLUK
ÇEKTİNİZ Mİ, YOLCULUĞUNUZ NASIL GEÇTİ?
Mülakat öncesi sohbet
aşamasında en çok rastlanan soru türüdür. Eğer adresi bulmakta gerçekten
sıkıntı yaşamış olsanız bile bunu karşı tarafa
aktarmayın. Farklı bir şehirden mülakata gelmiş
olabilirsiniz ve yolculuğunuz da oldukça kötü geçmiş
olabilir. Herhangi bir problem yaşamadığınızı
belirtmek zaten stresli olan ortamı yumuşatmaya daha çok yardım edecektir. Eğer
mülakata geç kaldıysanız mutlaka özür dileyin ve kısa bir açıklama yapın.
2. ÖZGEÇMİŞİNİZDE ………. SPORLARI (VEYA HERHANGİ BIR KONU) İLE
İLGİLENDİĞİNİZİ GÖRDÜM, NE ZAMAN BU (SPORLARI) YAPMAYA BAŞLADINIZ?
Bu tür bir soru ile karşılaştığınız zaman kesinlikle detaya
inmemeye özen gösterin, çünkü bu tip bir soruya vereceğiniz cevabın uzaması
gerçek anlamda üzerinde durulması gereken konulara daha az zaman ayırmanıza
sebep olacaktır.
3. …………. ÜNİVERSİTESİNİ BİTİRDİĞİNİZİ ÖZGEÇMİŞİNİZDE GÖRDÜM,
PROFESÖR ………… TANIYORMUSUNUZ?
Oldukça sık karşılaşılan bir giriş sorusudur.
Mülakatçı daha samimi bir ortam yaratmak için ortak tanıdıkların daha etkili
olduğunu düşündüğü için bu tip bir soru yöneltir. Eğer bahsettiği kişiyi
tanımıyorsanız kesinlikle tanıdığınızı söylemeyin daha detaya
inildikçe mahçup durumda kalabilirsiniz.
4. SİGARA İÇMEK VEYA SICAK
/SOĞUK BİRŞEY İÇMEK İSTERMİSİNİZ?.. Ülkemizde
misafirperverlik en önem verdiğimiz özelliklerimizden biridir. Ve birşeyler
ikram etmek misafirperverliğimizi göstermenin en
güzel yolu olarak kabul edilir. Fakat profesyonel iş
mülakatında sigara içilmesi pek tercih edilen ve hoş karşılanan bir şey
değildir. Eğer sigara içmiyorsanız, ikram edilen sigara size firmada sigara
içilip içilmediği konusunda da bilgi verecektir. İkram edilen diğer şeyleri de
oldukça nazik bir şekilde reddetmeniz sizin yararınıza olacaktır. Mülakatın en
önemli anında kolunuzun çay bardağına çarptığını ve takım
elbisenizin üzerine döküldüğünü hayal etmek sanırım bu konuda sizi yeterince
aydınlatacaktır. Ayrıca, görüşme sırasında ikram edilen herhangi birşeyi kabul
etmek ilginizin dağılmasına neden olacak ve dolayısıyla mülakat performansınızı
düşürecektir.
KİŞİSEL SORULAR …
1. LÜTFEN BANA KENDİNİZ İLE İLGİLİ BİLGİ VERİNİZ.
Özellikle mülakat teknikleri konusunda deneyimsiz bir kişinin sorabileceği
ve ülkemizde oldukça sık olarak karşılaşabileceğiniz bir sorudur. Aynı zamanda
profesyonel iş mülakatında sorulabilecek en gereksiz sorudur. Mülakatçı bu tip
bir soru ile kendinizi tanıtmanızı ister. Fakat bu aşamada sizin karşı bir soru
ile kendisini cevaplamanız daha uygundur. Soracağınız soru şöyle olmalıdır:
“Özel hayatımı mı anlatmamı talep ediyorsunuz yoksa profesyonel niteliklerimi
mi öğrenmek istiyorsunuz? veya ” Bu sorunuzu daha spesifik hale getirebilir
misiniz?”.
2.HERHANGİ BİR İŞ BULMADAN SON İŞİNİZDEN NEDEN AYRILDINIZ/İSTİFA
ETTİNİZ?
Bu soruyu cevaplandırırken oldukça dikkatli olmak zorundasınız. Eğer dürüst
davranmazsanız ve bu davranışınız daha sonra ortaya çıkacak olursa, oldukça zor
durumda kalabilirsiniz. Çünkü istihdam aşamasında yapılacak araştırmalar
sonucunda dürüst davranmadığınız ortaya çıkarsa, işveren sizin hakkınızda
oldukça pozitif bir düşünceye sahip dahi olsa, fikrini derhal değiştirebilir.
Eğer işten çıkarıldıysanız, sebeplerini detaylı olarak kendi hatalarınızdan
kaynaklansa bile karşı tarafa aktarmak zorundasınız. Dürüst davranmak size
oldukça fazla puan sağlayacaktır. Bunun yanında işten ayrılmanızın sebebi
oldukça farklı unsurlar yüzünden de olabilir. Firmanız küçülme sürecine girmiş
olabilir, tamamen kapanmış ya da tekrar yapılanma süreci sonunda pozisyonunuz
kaldırılmış olabilir. Bunun yanısıra bağlı olarak çalıştığınız amirinizle
kesinlikle anlaşamıyor olabilirsiniz. Bu tip durumları kesinlikle detaylı
olarak mülakat yapan kişiye aktarmalısınız.
“Çalıştığım firmada öğrenebileceğim herşeyi öğrendim; artık benim için daha
fazla öğrenme şansı kalmadı” gibi bir yaklaşım ile işten ayrılmanızı açıklamaya
kalkmayın. Çünkü bir profesyonel daima kendini geliştirecek fırsatlar yaratmak
zorundadır. Bu sebepten dolayı ayrılma kararı verilmesi oldukça amatör bir
davranış olarak kabul edilir ve işten ayrılma sebebi olarak gösterilemez.
Bunun dışında, çalıştığınız firma size karşı olan kanuni yükümlülüklerini
yerine getirmediği için ayrılmış olabilirsiniz. Bu tip konuları mülakatı yapan
kişi ile doğrudan paylaşabilirsiniz.
3. ŞU ANDA AYRILMAYI DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ POZİSYONUNUZDAN DAHA ÖNCE DE
AYRILMAYI DÜŞÜNDÜNÜZ MÜ, AYRILMADIĞINIZA GÖRE NEDEN KALDINIZ?
Deneyimli bir mÜlakatçı bu soruyu size muhakkak sorar. Bu sizin iş
motivasyonunuzu ölçmek için kullanılan anahtar sorulardan biridir. Çalıştığı
işyerinden ayrılmayı kesinlikle düşünen çalışanın iş motivasyonu en alt
seviyededir ve firmasına kesinlikle faydalı olamaz. Eğer uzun süredir iş
arıyorsanız veya firmanız sizi daha fazla maddi veya manevi imkanlar ile aynı
pozisyonda kalmaya ikna ettiyse bu mülakatçıyı ne kadar değerli bir eleman
olduğunuz konusunda yönlendirecektir.
4. BAŞKA BIR POZİSYONUN VEYA FİRMANIN SİZİ TAM ANLAMI İLE TATMİN
EDECEĞİNE İNANIYOR MUSUNUZ?
Bu soruya cevap verirken pozitif olmalısınız. İş dünyasında birçok imkan
olduğunu ve bu imkanları yakından takip etmenizin, kariyeriniz açısından
oldukça gerekli olduğunu belirtin. İş tatmini sağlamanın değişik
parametrelerinin varlığının farkında olduğunuzu da ilave etmeyi ihmal etmeyin.
Sadece maddi imkanlarınızın iyileştirilmesi amacıyla iş değiştirme niyetinde
olduğunuzu mülakatı yapan kişiye asla bir neden olarak göstermeyin.
5. NE KADAR SÜREDİR İŞ ARAYIŞI İÇERİSİNDESİNİZ?
Cevap verirken oldukça hassas davranmanız gereken bir soru tipidir. İş
arayış sürenizdeki uzunluk mülakatçı için negatif bir olgudur. Çünkü iyi bir
eleman için iş arayışının uzun sürmesi yadırganacak bir unsur olarak kabul
edilir. Mülakatçı sizin iş beğenmeyen veya kariyerinizdeki adımlar konusunda
hassas bir kişi olduğunuzdan ziyade, aranan bir eleman olmadığınızı düşünür. Bu
aşamada iş teklifi almadığınız halde değerinizi arttırmak için aldığınızı
belirtirseniz, mülakatçının sizi değişik yönlerden sıkıştırmasına yol açmış
olursunuz. Tecrübeli bir mülakatçı bu soruya vereceğiniz abartılı cevapları
kesinlikle algılayacak ve ona göre davranacaktır. Açık ve dürüst olun.
6. KARİYER HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Özellikle kariyerinin başında olan yeni mezunların en çok hazırlıklı
olmaları gereken soru tipi budur. Eğer mühendislik eğitimi aldıysanız ve
bankacı olmak istiyorsanız veya işletme mezunu iseniz ve bilgisayar sektöründe
çalışmak istiyorsanız, güçlü dayanaklarınız olmalıdır. Eğer bu tip bir kariyer
hedefi ile mülakatçıyı cevaplarsanız niye bu kadar uzun süre mühendislik
eğitiminde zaman harcadığınızı da iyi açıklamalısınız. Ayrıca uzun süredir iş
hayatında yer alıyor ve örneğin bir finans pozisyonu ile ilgili olarak mülakata
alınıyorsanız, kariyer hedefleriniz arasında satış yönetiminin yer alması
mülakatçının söz konusu pozisyona olan ilginizin oldukça düşük olduğunu
sezinlemesine yol açabilir. Her kişinin mutlaka bir kariyer hedefi olmalıdır.
Bu soruya cevap verirken kesinlikle duraklamayın ve doğrudan kariyer
hedeflerinizi belirtin.
7. KENDİNİZ İÇİN SON ZAMANLARDA OLUŞTURDUĞUNUZ HEDEF İLE İLGİLİ DETAY
VERİNİZ.
Bu soruya cevap vermeden once kişisel veya profesyonel bir projenizi
gözünüzün önüne getirin. Örneğin, eğitiminizi tamamlamak, iyi bir iş bulmak
veya başka bir şehre yerleşmek, sizin için kariyerinizle doğru orantılı
hedefler olabilir. Ama bu soruya verilecek cevabın tamamen işle ilgili olması
çok daha uygun olacak ve mülakatın gidişini daha profesyonel bir açıdan
etkileyecektir.
8. ŞU ANA KADAR SAHİP OLDUĞUNUZ EN İYİ İŞVERENİ LÜTFEN TANIMLAYINIZ.
Mülakata gitmeden önce bu soru için hazırlık yapmanızda büyük fayda vardır.
En iyi işverenizi tam anlamı ile betimlemenin yolu bu kişinin sahip olduğu
bütün iyi veya kötü niteliklerin sıralanması olacaktır. Kağıt üzerinde
yapacağınız bir çalışma size daha detaylı bir bilgi verecek ve bu soruya daha
hazırlıklı olmanızı sağlayacaktır. Bu tip bir soru size yöneltildiğinde, hemen
en iyi işvereninizin sahip olduğu nitelikleri ardı ardına sıralamak yerine,
işvereniniz hakkında sahip olduğunuz olumlu düşüncelere yol açan hareketlerini,
kısa anekdotlar şeklinde belirtmeniz daha faydalı olacaktır. İşvereninizin
yönetim biçimini betimlemeniz ne tür bir yönetim biçiminden hoşlandığınız
hakkında mülakatçıya bazı bilgiler verecektir. Eğer bu soruya hazırlıklı
değilseniz, öncelikle en iyi işvereninizin kim olduğunu isimle belirtin ve bu
arada neden iyi bir işveren özelliği taşıdığını düşünün ve aynı zamanda abartıdan
kesinlikle kaçının.
9. BULUNDUĞUNUZ EN İYİ POZİSYONU TANIMLAYINIZ.
Bu soru için de daha mülakattan önce mutlaka hazırlık yapmalısınız. Sahip
olduğunuz en iyi işi tanımlayabilmek, ne tür bir işte başarılı olabileceğiniz
konusunda mülakatçıya ipuçları verecektir. Mümkün olduğunca objektif olarak
bulunduğunuz pozisyonun, negatif ve pozitif yönlerini irdeleyin.
10. BULUNDUĞUNUZ POZİSYONU HAK ETTİĞİNİZE İNANIYOR MUSUNUZ?
Bu soru ile mülakatçının sizden almak istediği bilgi, ülkemizde oldukça sık
rastlanan, tanıdık vasıtası ile belirli pozisyonlara gelmiş adayları
diğerlerinden tam anlamı ile ayırabilmektir. Eğer bulunduğunuz pozisyona kendi
çaba veya başarılarınız ile gelmediyseniz, bunun cevabını profesyonel bir
mülakatçı projelerinizi derinlemesine irdeleyerek tespit edebilir. Eğer
birtakım tanıdıklarınız vasıtası ile şu andaki pozisyonunuzda bulunuyorsanız,
bunu açık yüreklilikle mülakatçıya aktarın. Fakat bu pozisyonda kalmanın sadece
başarılarınızla mümkün olduğunu ve bunu da başardığınızı basit örneklerle ispatlayın.
11. BAŞARIYI NASIL TANIMLARSINIZ?
Çok klasik bir sorudur. Bu soruya hazırlıklı olmanız, puan kazanmanızı
sağlar. Örneğin; ” Beni istihdam eden firmanın başarıya ulaşması için çalışmak ve
kendi kişisel gelişimimi sağlamak benim için başarının en iyi tarifidir”
cümlesi veya buna benzer bir cümle size artı değer sağlayacaktır. Muhakkak bu
soruya hazırlıklı olun.
12. BU POZİSYONDA BAŞARILI OLMAK İÇİN GEREKLİ OLAN NİTELİKLERİ
TANIMLAYINIZ.
Eğer bir iş ilanı sonucu bu mülakata giriyorsanız, iş ilanını tekrar gözden
geçirerek bu soruya hazırlanabilirsiniz. Eğer bu iş ilanında, iş tanımı ve
pozisyon ile ilgili aranan nitelikler detaylı olarak mevcut değilse, o zaman
yaratıcılığınızı kullanarak işin ne tür niteliklere sahip olması gerektiğini
belirleyin.
13. EĞER DEĞİŞTİRME İMKANINIZ OLSAYDI BU POZİSYONUN YENİ İŞ TANIMINI
NASIL OLUŞTURURDUNUZ?
Mülakatı yapanın bu soruyu sormaktaki amacı sizinle herhangi bir iş teklifi
aşamasına gelmeden önce, birtakım yenilikleri yapabilecek kapasitede olup
olmadığınızın tespit etmeye çalışmaktır. Vereceğiniz yaratıcı cevaplar sizin ne
tür yenilikleri firmaya sağlayabileceğinizin bir tür kanıtı olacaktır. Fakat bu
tip bir soruya verebileceğiniz en sağlıklı cevap şu olabilir: “İşe başladıktan,
pozisyonu ve firma kültürünü tam anlamı ile tanıdıktan sonra, yaratıcı
tavsiyelerde bulunmayı tercih ederim.”
14. BAŞVURDUĞUNUZ POZİSYONUN EN BEĞENDİĞİNİZ / BEĞENMEDİĞİNİZ
TARAFI?
Pozisyonla ilgili bir veya iki tane beğendiğiniz özellik belirtmek bu
aşamada yeterli olacaktır. Örneğin; müşteri ilişkilerinin yoğun olması,
analitik düşünce yeteneğinizi kullanabilecek olmanız bu pozisyonun beğendiğiniz
tarafları olabilir.
Pozisyonla ilgili herhangi bir pozitif düşünceniz yoksa, zaten bu mülakatta
olmanıza gerek yoktur. Fakat buna karşın pozisyonla ilgili beğenmediğiniz
hususları belirtmeniz de sakıncalı olabilir.
15. YETKİLERiNİZİN ASTLARINIZA DEVRİNDEN YANA MISINIZ YOKSA BÜTÜN
FONKSİYONLARI KENDİNİZ Mİ KONTROL ETMEK İSTERSİNİZ?
Bu sorunun herhangi doğru veya yanlış cevabı yoktur. Bu soru sizin yönetim
tarzınız ile ilgili bazı ipuçlarını ortaya koyacaktır. Bu soruya mümkün
olduğunca samimi olarak cevap vermeli ve eğer pozisyon tamamen yetki devrini
öngörüyor ise kesinlikle bütün iş fonksiyonlarının kontrolünüz altında olduğu
bazı örnekler vermemelisiniz. Bu şansınızı tam anlamı ile yok eder.
16. NE TÜR KİŞİLERLE DAHA RAHAT ÇALIŞIRSINIZ, NE TÜR KİŞİLERLE
ÇALIŞAMAZSINIZ?
Hazırlıklı olmanız gereken bir soru tipi. Rahat çalıştığınız iş arkadaşlarınızın
en çok beğendiğiniz özelliklerini sıralayın. Bu size yol gösterecektir. İş
arkadaşlarınızı en iyi çalıştıklarınız, çalışmakta sorun yaşamadıklarınız ve
çalışmakta gerçekten güçlük çektikleriniz olarak ayırın. Çalışırken bilgi
alışverişi sağlamanız, iş arkadaşlarınız ile uyumlu çalışmanızı sağlar. Bunu
vurgulayarak takım çalışmasına ve bilgi akışına ne kadar değer verdiğinizi
belirtin ve bu konuda ne kadar duyarlı olduğunuz konusunda işvereni ikna etmeye
çalışın. Çalışmakta gerçekten güçlük çektiğiniz kişilerle ilgili yorumlarda
bulunmak oldukça zordur. Spesifik olarak isim vermekten kesinlikle kaçının.
Çalışmakta güçlük çektiğiniz kişileri tanımlarken de negatif ifadeler kullanmak
yerine daha yuvarlak ifadeler ile bu kişileri tanımlayabilirsiniz. Bazı
örnekler vermek gerekirse; takım çalışmasına önem vermeyen insanlarla
çalışmakta zorlandığınızı, ayrıca, görev ve sorumluluklarının tam anlamı ile
farkında olmayan kişilerle çalışmanın ne kadar zor olduğunu belirtin.
17. UZUN VADELİ KARİYER HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Gerçekçi olmayan hedeflerinizi kesinlikle karşı tarafa aktarmayın.
Geleceğinizle ilgili düşünceleriniz yaratıcılığınızı belirler. Gerçekçi kariyer
hedeflerinizi mülakat sırasında keşfetmek zorunda kalmamak ve mülakatçının
kafasında soru işaretleri oluşturmamak için bu sorunun cevabı mülakat öncesinde
planlanmalıdır. Cevap verirken duraksamak uzun vadeli planlar yapmayan bir
çalışan olduğunuz izlenimini verir.
18. GÜÇLÜ VE ZAYIF OLAN YÖNLERİNİZ NELERDİR?
Mülakatların klasik sorusudur. Öncelikle başvurduğunuz pozisyon ile birebir
ilişkili olan güçlü yanlarınızı belirtin. Ayrıca söz konusu olumlu
özelliklerinizi örnekleyerek ön plana çıkartmaya çalışın. İşe olan
bağlılığınız, iş etiğine verdiğiniz değer, güçlü insan ilişkileri, sonuca
yönelik çalışma gibi güçlü yönlerinizden bahsetmeniz mülakatçıyı tahmin
ettiğinizden fazla memnun edecektir. Güçlü olduğuna inandığınız yönleri
kullandığınız bazı güncel örnekler konusunda hazırlıklı olmanızda büyük yarar
var. Çünkü mülakatı yapan kişi bu yönlerinizi tam anlamı ile irdelemek için
bazı örnekler ile konuları detaylandırmanızı isteyebilir. Zayıf olduğunuz
yönlerinizin belirtilmesi isteniyorsa ancak pozisyonun kesinlikle gerektirdiği
özellikler konusunda kendinizi zayıf hissediyorsanız, mümkün olduğu kadar az
detay vererek zayıf yönleriniz konusunda mülakatçıya ipuçları vermemeye
çalışın. Ama kesinlikle zayıf yönlerinizi saklamak için yalan söylemeyin.
Sadece zayıf yönlerini tespit eden kişiler iş performanslarını objektif olarak
değerlendirebilirler. Bu değerlendirme, kişinin eksikliklerini gidermek için
yol aldığının en büyük kanıtıdır. Kendini tanıyan kişi, iş hayatında da
başarılı olur.
19. PROFESYONEL HAYATINIZDA SAĞLADIĞINIZ EN BÜYÜK BAŞARI NEDİR?
DETAYLANDIRIN.
Bu soruda mülakatı yapan kişinin sizden almak istediği cevap tamamen
işinizle doğru orantılı olan bir başarıyı detaylandırmanızdır. Okuldaki
başarılarınız, spor karşılaşmalarında veya sosyal aktivitelerde kazandığınız
başarılar bu aşamada mülakatçının öğrenmek istediği konuların tamamen dışında
kalmaktadır.
20. EĞER ESKİ İŞVERENİNİZLE KONUŞMA İMKANIMIZ OLSA, SİZİN ZAYIF
YÖNLERİNİZ HAKKINDA BİZE NASIL BİLGİ AKTARIRDI?
Bu soruya cevap verirken eski işvereninizin ne düşündüğünü gözönüne almadan,
zayıf olduğunuzu hissettiğiniz konularda kısa açıklamalar yapmanız yeterli
olacaktır.
21. SON İŞVERENİNİZ HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Çok dikkatli bir şekilde cevap vermeniz gereken bir soru türüdür. İşten
ayrılma sebeplerinin başında işverenle veya bir amirle geçinememek olduğunu
aklınızdan çıkartmadan cevaplayın. Bu soru ile mülakatı yapan kişi sizin
liderlik kabiliyetlerinizi tam anlamı ile değerlendirmeye ve çalıştığınız
kişilerle iyi ilişkiler geliştirip geliştiremediğinizi tespit etmeye
çalışmaktadır. Kısa kısa bilgiler vermeniz, yorumlarınızda hata yapmanızı
önler. Öncelikle işvereninizin olumlu yönlerini sıralayın; eğer işten ayrılma
sebebiniz işvereninizle ilgili değilse negatif yönlerinize bu tanımlama
içerisinde fazla yer vermeyin. Eğer iyi bir işverene sahip iseniz kesinlikle
abartmayın ve övgülerinizin dengeli olmasına özen gösterin.
22. SON İŞİNİZDE SERGİLEDİĞİNİZ ÜÇ BAŞARINIZI LÜTFEN DETAYLANDIRIN.
Sahip olduğunuz profesyonel niteliklerinizi anlatmanızı sağlayacak en güzel
mülakat sorularından biridir. Bu soruya vereceğiniz cevap ile mülakatı
rahatlıkla yönlendirebilirsiniz. Her soruda olduğu gibi karşınıza çıkması her
zaman ihtimal dahilinde olan bu soru için önceden hazırlık yapmak,
duraksamanızı ve eksik bilgi vermenizi önler.Vereceğiniz örneklerin mülakat
sırasında profesyonel iş hayatınızla doğru orantılı olmasına ve daha önce
belirttiğiniz profesyonel özelliklerinizle çelişmeyerek, mülakatçıyı
şaşırtmamasına dikkat etmelisiniz.
23. BEŞ YIL İÇİNDE HANGİ POZİSYONDA OLMAK İSTERSİNİZ VE HEDEFİNİZ
NEDİR?
Adayın kariyer hedefleri konusunda ne kadar ciddi olduğunu tespit etmek için
sorulan bu soruya vereceğiniz cevap gerçekçi olmalıdır. Ve özellikle
başvurduğunuz pozisyonu ve firmayı da içermelidir.
24. YARATICI MISINIZ?
Her işin az veya çok yaratıcılık gerektirdiğini unutmayın. Eğer muhasebe yardımcısı
pozisyonu için başvuruyorsanız ve bu pozisyonla ilgili olarak mülakata
alındıysanız, çok yaratıcı olduğunuz mesajını karşı tarafa vermek işe
alınmamanızı sağlayacak unsuru oluşturabilir. Çünkü muhasebe pozisyonu iş
tanımı gereği yaratıcı yönünü kullanmak isteyen bir aday için oldukça sıkıcı
olabilir ve kısa sürede iş tatmininden yoksun hale gelmesine neden olur. Bu
yüzden yaratıcılık gerektirmeyen bir iş tanımı için başvuru yapıyor,
yaratıcılığınızı ön plana çıkarmak ve bunu da bazı örneklerle desteklemek
istiyorsanız işi daha baştan kaybedebilirsiniz. Özellikle yeni mezunların bu
tip sorularda oldukça bocaladıkları ve karşı tarafı kendi nitelikleri konusunda
yanılttıkları oldukça sık gözlemlenmektedir.
25. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİZİ TANIMLAR MISINIZ?
Bu tip bir mÜlakat sorusuna cevap verebilmeniz için kendinizi çok iyi
tanımanız gerekir. Ancak kendinizi iyi tanıyorsanız, en mantıklı şekilde
kişilik özelliklerinizi tanımlayabilirsiniz. Çalışma hayatı ile ilgili,
kişiliğiniz konusunda karşı tarafa ipuçları verebilecek bazı kelimeler örnek
olarak verilmiştir:
Detaycı, İş bağımlısı, Zamana bağlı, İşe odaklanmış, Hassas, Sadık, Hırslı,
Takım oyuncusu, Yaratıcı, Araştırmacı vs. Eğer bir finans pozisyonuna başvuru
yapıyorsanız detaycı bir kişilik özelliğine sahip olduğunuzu belirtmek size
puan kazandıracaktır. Mühendislik gerektiren bir pozisyon için ise, araştırmacı
ve yaratıcı yönünüzü belirlemek oldukça önemlidir. Negatif bir örnek vermek
gerekirse, eğer satış pozisyonu için başvuruyor iseniz insan ilişkilerinde çok
hassas bir kişiliğe sahip olduğunuzu belirtmeniz yanlış sonuçlar doğurabilir.
26. KARTVİZİTİNİZİ ALABİLİR MİYİM?
Bazı adaylar işsiz oldukları dönemleri “Danışman” ünvanı ile gizlemeye
çalışırlar. Bu duruma ülkemizde oldukça yoğun olarak rastlanmaktadır. Eğer son
pozisyonunuz özgeçmişinizde danışman olarak geçiyorsa, bu tip bir soruya
hazırlıklı olmanızda büyük fayda vardır. Çünkü danışmanlık yaptığını belirten
bir adayın kartvizitinin olmaması, sadece özgeçmişteki boşlukları doldurmak
için bir örtü şeklinde kullanıldığının en önemli kanıtıdır.
EĞİTİM İLE İLGİLİ SORULAR…
1. LİSEYİ, ÜNİVERSİTEYİ NE ZAMAN BİTİRDİNİZ, BİTİRME DERECENİZ
NEYDİ?
Mülakatlarda en çok rastlanan sorulardan biridir. Özgeçmişinde bu tür bilgileri
detaylı olarak belirten aday, mülakat sırasında oldukça şaşırtıcı olarak bu
bilgileri tamamen unutmaktadır. Okul bitirme derecesini ve bitirme yılını
mülakat sırasında unutmak kadar amatörce bir yaklaşımın oldukça büyük bir hata
olduğunu belirtmekte fayda var. Bu tip bir soru sorulduğu zaman, duraksamak
bile size puan katbettirir.
2. EĞER KARİYERİNİZE TEKRAR BAŞLAYABİLME İMKANINIZ OLSA FARKLI BIR
MESLEK SEÇMEK VEYA EĞİTİM ALMAK İSTER MİYDİNİZ, HANGİ DALI SEÇERDİNİZ?
Klasik mülakat sorularından bir diğeri ve en sık karşılaşılandır. Eğer
mesleğinizi, başvurduğunuz pozisyondan başka bir dala değiştirmek istiyorsanız
ve bu soruya başka bir meslek seçmek istediğiniz doğrultusunda bir cevap
verirseniz işe kabul edilme olasılığınızı daha en başından, kendi ellerinizle
yok etmiş olacaksınız. Asla mesleğiniz dışında bir dalda daha mutlu olacağınız
imajını vermeyin ve mesleğinizden ne kadar haz aldığınızı ve bu mesleği
seçtiğinizden dolayı ne kadar profesyonelce bir karar verdiğinizi belirtin.
3. KENDİNİZİ GELİŞTİRMEK İÇİN SON ZAMANLARDA NE TÜR EĞİTİM
PROGRAMLARINA KATILDINIZ?
Eğitim, hayatın her döneminde devam eden bir olgudur. Öncelikle iş hayatında
eğitime harcanan zaman, kariyerinize yapılmış en büyük yatırım olma özelliğini
taşır. Eğer kendinizi geliştirmek için eğitim programlarına katılıyorsanız veya
firmanız sizi bu konuda destekliyorsa, bunları muhakkak detaylı olarak
belirtin. Fakat bu tip bir soru yöneltildiği zaman size en sağlıklı sonucu,
şimdiye kadar almış olduğunuz eğitimlerin veya katılmış olduğunuz profesyonel
seminerlerin listesini mülakatı yapan kişiye aktarmak sağlayacaktır. Bu size
zaman kazandıracak ve daha profesyonel bir görüntü oluşmasını sağlayacaktır.
4. NEDEN MASTER, MBA, DOKTORA YAPTINIZ VEYA YAPMADINIZ?
Özellikle yeni mezunlar arasında sadece üniversite eğitiminin yeterli
olmadığı ve lisans eğitiminin kesinlikle yüksek lisans eğitimi ile
desteklenmesi gerektiği konusunda yanlış, fakat çok yaygın bir imaj vardır.
Eğer lisans eğitiminizi mühendislik konularında yapıp, tarih yüksek lisansı
yaptıysanız ve yine de mühendislik pozisyonlarına başvuru yapıyorsanız
mülakatçı bu soruyu size yöneltecektir. Eğer araştırma geliştirme nosyonu
gerektiren bir pozisyona başvuruyorsanız, konunuzda almış olduğunuz lisansüstü
eğitim size stratejik bir avantaj sağlayacaktır. Eğer herhangi bir lisansüstü
eğitim almadıysanız, mesleki iş tecrübesinin sizin için daha önemli olduğu
bilgisini karşı tarafa aktarmanızda büyük yarar vardır.
5. SON BULUNDUĞUNUZ POZİSYONDA NE ÖĞRENDİNİZ?
Kendinizi öğrenmeye açık bir kişi olarak tanımlayarak yeni veya son
pozisyonunuzun size profesyonel beceri anlamında neler kattığını belirtin.
Örneğin, “Analitik düşünce yapısına sahip olmamı sağladı “veya “Müşteri
ilişkilerini nasıl yöneteceğim konusunda bana bilgi kazandırdı” demeniz
açıklayıcı olacaktır.
6. BU MESLEĞİ NEDEN SEÇTİNİZ?
Daha çok yeni mezunlara yöneltilen bu soru türü, eğitimini aldığınız mesleği
bilinçli bir şekilde mi, yoksa tam tersinin mi gerçekleştiğini ortaya koymak
için yöneltilir. Buna karşın mülakatçı için akıldan çıkarılmaması gereken
nokta, eğitim sistemimiz içerisinde oldukça küçük bir kesimin arzu ettiği
mesleğe ulaştığıdır. Bu durumda meslek seçmenin büyük bir kitle için tamamen
tesadüflere dayandığı ülkemizde bu soruya cevap vermek aday için oldukça sıkıntılı
olacaktır. Yine de adayın eğitimini gördüğü mesleğe tesadüf eseri girdiğini ama
zaman içerisinde bu mesleği sevdiğini ve kariyerini bu alanda devam ettirmek
istediğini belirtmesi pozitif olacaktır.
TECRÜBEYE YÖNELİK SORULAR…
1. SON POZİSYONUNUZU TANIMLAYINIZ.
Bu soru ile sizden beklenen; yaptığınız işin bütün fonksiyonlarına hakim
olup olmadığınızı betimlemenizdir. Bu soruya duraksamadan ve mantıklı cevaplar
vermek zorundasınız. Mülakat öncesi yazılı iş tanımınıza tekrar bir göz
gezdirmeniz işinizi kolaylaştıracaktır. Ama kesinlikle pozisyonunuzu
tanımlarken iş tanımınızdaki cümlelerin aynısını kullanmamaya özen gösterin ve
güncel birtakım örneklerle iş tanımınızın yaşayan bir iş tanımı olmasına
çalışın. Yaptığınız işlerle ilgili olarak abartıdan kaçının ve “ben” olgusu
yerine takım çalışmasını ön plana çıkaran “biz” terimini sık sık kullanmaya
özen gösterin.
2. HANGİ TARİHLER ARASINDA ÇALIŞTINIZ / ÇALIŞIYORSUNUZ?
Bu soruya hazırlıklı olmalısınız. Özgeçmişinizde çalıştığınızı belirttiğiniz
tarih aralıkları sizin yol göstericiniz olmalıdır. Mülakat sırasında bu soruya
duraksayarak ve yanlış olarak cevap vermeniz size negatif puan kazandıracaktır.
İşe başlama veya ayrılış tarihlerini gün olarak hatırlamanıza olanak
olmayabilir ama ay ve yılı unutmanız oldukça olumsuz bir izlenime yol açar. İşe
başlangıç ve ayrılış tarihlerini not alarak mülakata girebilirsiniz ama yine de
bu tür tarih detaylarını ezberlemeniz, daha doğru bir davranış olacaktır.
3. İÇİNDE BULUNMAKTAN HOŞLANDIĞINIZ İŞ ORTAMINI TANIMLAYINIZ.
Bu soruya cevap verirken geçmiş tecrübelerinizden mümkün olduğu oranda
yararlanın. Grup çalışmasını ön plana çıkaran iş ortamlarından hem yeni şeyler
öğrendiğinizi, hem de daha profesyonel olarak faaliyet gösterdiğinizi belirtin.
İletişimin takım çalışmasının en önemli kuralı olduğunu belirtin.
4. HİÇ PERSONEL İŞE ALIMI YAPTINIZ MI, KARARI SİZ Mİ VERDİNİZ , BU
TÜR BİR KARAR VERİRKEN NE GİBİ KRİTERLERİ GÖZÖNÜNE ALIRSINIZ?
Eğer işe alma kararını vereceğiniz bir pozisyona başvuru yaptınızsa bu tip bir
soru karşınıza çıkacaktır. Eğer, çalıştığınız işyerinde işe alma kararını
verdiyseniz bunu detaylı olarak belirtmenizde fayda var. Ne tip bir süreç
izlediğiniz, ne tür bir mülakat yöntemi veya yöntemleri kullandığınız, işe alma
kararı verirken nelere dikkat ettiğiniz; bu konuyu açıklamakta önem taşırlar.
İşe alım oldukça zor bir karardır. Hem firmanızı, hem de adayın beklentilerini
göz önünde tutmalısınız. İşe alma kararı verirken ortaya koyduğunuz prensipler
ve kurallar, işe bakış açınızı ve yönetim tarzınızı ortaya koyar. Uyguladığınız
kriterler ise, kendinizde var olan ve personelden beklediğiniz profesyonel ve
davranışsal değerlerdir. Bu bilgiler ışığında dikkatli cevap vermeye çalışın.
Eğer sohbet tipi mülakatlarla işe alma kararı veriyorsanız, mülakatçının sizle
sohbet tipi bir mülakat yapmasını eleştirmemeniz gerekir.
5. TAKIM RUHUNU NASIL OLUŞTURURSUNUZ? LÜTFEN ÖRNEKLEYİNİZ.
Eğer böyle bir durum karşınıza çıktı ise, muhakkak örneklendirerek anlatın.
Takım ruhunu oluşturmak için yaptığınız çalışmalar, sizin liderlik
becerileriniz konusunda mülakatçıya detaylı ipuçları verir.
6. GEÇİMSİZ BİR ÇALIŞAN İLE NASIL BAŞ EDERSİNİZ, BÖYLE BİR DURUMLA
KARŞILAŞTINIZ MI?
Bu soruya vereceğiniz cevap, personelinizi nasıl yönettiğiniz ve personel
ile ilgili olarak ortaya çıkan sorunlara nasıl tepki verdiğinizi belirleyen
oldukça profesyonel bir soru tipidir. Firma içerisinde huzursuzluk kaynağı
olan, takım çalışmasına uyum sağlayamayan geçimsiz bir personeli hiç bir
profesyonel kişi, çaba göstermeden, onu yola getirmeye çalışmadan işten
çıkarmaya kalkışmaz. Ayrıca, aynı takımda çalıştığınız ve sizinle aynı seviyede
olan bir takım arkadaşınız da oldukça geçimsiz olabilir. Bu durumda onu işten
atamayacağınıza göre nasıl başa çıkacaksınız? Cevabınız çok planlı ve politik
olmalıdır.
7. ÇALIŞILMASI OLDUKÇA ZOR BİR YÖNETİCİNİZ OLDU MU, ÖRNEKLEYİNİZ?
Bu konuda oldukça acı tecrübeleriniz bile olsa bu tür bilgileri kendinize
saklayın. Çünkü hiç kimse iyi geçinemediği veya geçinilmesi oldukça zor bir
yönetici hakkında objektif değerlendirme yapma imkanına sahip değildir. Bu
soruya cevap verirken düşünmeniz gereken, bu yöneticinin sizin profesyonel
çalışmalarınızı engelleyen hangi olumsuz yönlerinin ön planda olduğudur. Zaten
bunları sıralamakla, bu yöneticinin negatif yönlerini belirlemiş olacaksınız.
8. BAY / BAYAN İŞVERENLE ÇALIŞABİLİR MİSİNİZ, BU DURUM SİZİN İÇİN
HERHANGİ BİR FARK OLUŞTURUR MU?
Her konuda olduğu gibi personel konusunda da ne yazık ki en ileri ülkelerde
bile bir ayrımcılık söz konusudur. Bu yanlış yönlendirme ile bazı çalışanlar,
yöneticisinin cinsiyeti oldukça tercih yapmak istemektedirler. Sadece bu
durumun varlığı bile bazı çalışanlar işe başlama veya başlamama kararı
vermelerine sebep olmaktadır. Vereceğiniz cevap şöyle olmalıdır: “Kime rapor
verileceği oldukça önemli olmakla birlikte, herhangi bir cinsiyet faktöründen
ziyade rapor vereceğim yöneticinin yönetim tarzı ile ilgileniyorum.”
9. YÖNETİCİNİZ İLE NE KADAR SIK VE NE AMAÇLA GÖRÜŞÜRSÜNÜZ?
Yöneticinize ne sıklıkta rapor verdiğiniz ve kendisiyle toplantı yaptığınız
veya fikrine danıştığınızı belirtin. Mülakatçının bu soru ile amacı, iletişim
yeteneğine ve tek başınıza karar verebilme özelliğine sahip olup olmadığınızın
tespitidir.
10. İŞİNİZDE İLETİŞİMİN ÖNEMİNİ AÇIKLAYINIZ. ÜSTLERİNİZLE VEYA ASTLARINIZLA
NASIL İLETİŞİM KURARSINIZ?
İletişim her organizasyon için en önemli unsur olma özelliğini taşımaktadır.
Eğer “pek önemli değil” cevabını veriyorsanız, takım çalışmasından ve modern
yönetim tarzlarından tam anlamı ile uzaksınız demektir. Bulunduğunuz
pozisyonda, organizasyonda, sektör veya endüstrinin herhangi bir dalında,
iletişimin ne kadar önemli olduğunu ve sizinde bu konuda ne kadar hassas
olduğunuzu irdelemeniz şarttır. İletişim imkanlarından yararlanmayan bir
çalışanın veya organizasyonun başarılı olma şansı yok denecek kadar azdır.
11. NE TİP İLETİŞİM YÖNTEMLERİNİ TERCİH EDERSİNİZ, NEDEN?
Sözlü ve yazılı iletişim.
Hangi yöntemin sizin için daha önemli olduğunu geçmiş iş tecrübeleriniz
ışığında tespit edin. İş hayatında sözlü iletişim her zaman daha hızlı olduğu
için tercih edilir. Buna karşın firma içi yapılan sözlü iletişimin her zaman
yazılı iletişim vasıtaları ile onaylanması gerektiğini unutmayın.
12. SON POZİSYONUNUZUN FİRMANIZIN GENEL AMAÇLARINA NASIL DESTEK
SAĞLADIĞINI BELİRTİNİZ.
Bütün çalışanların seviye farkı gözetmeksizin, firma içerisindeki
faaliyetleri ile organizasyonun genel amaçlarına hizmet ettiklerini
unutmamaları gerekir. Bu soru ile amaçlanan, firmada en alt seviyede bile
olsanız, çalıştığınız firmaya ne boyutta fayda sağladığınızın tespitidir.
Ayrıca firmanızın hedeflerinin ne olduğundan haberdar olmayan bir çalışan,
başarılı olamaz ve herhangi bir katkı sağlayamaz.
13. SON PROJELERİNİZ HAKKINDA BİLGİ VERİNİZ.
Bu soruya verilecek cevap ile ne kadar yoğun bir iş temposuna sahip
olduğunuz imajını karşı tarafa aktarabilirsiniz. İçinde yer aldığınız veya
yönettiğiniz projeler, işinizin detayları konusunda mülakatçıya bilgi verir.
Projelerin finansal boyutları, zaman dilimleri ile ilgili bilgi aktarmayı ihmal
etmeyin. Projelerde kaç kişinin yer aldığı, firma için önemi ve nasıl
planlandığı da ilave edilmelidir.
14. İNSİYATİFİNİZİ NE SIKLIKTA KULLANIRSINIZ?
İnsiyatif kullanabilmek aslında her seviyede çalışanın farkında olmadan
yerine getirdiği bir olgudur. Fakat önemli olan çalışan kişinin insiyatif
olgusuna ne sıklıkla başvurduğu ve insiyatifini bilinçli olarak kullanıp
kullanmadığıdır. Bu soruya vereceğiniz cevap kendi başınıza ne sıklıkta karar
verebildiğinizi ölçmek ve bu yolla yönetim tarzınız hakkında sağlıklı bilgi edinebilmektir.
Mülakat öncesi yapacağınız çalışmada, geçmiş tecrübeleriniz ışığında bu soruyu
örneklemenizde fayda bulunmaktadır.
15. HIZLI KARAR VERMEK ZORUNDA KALDINIZ MI?
Bu soruya daha çok hızlı karar verilmesi gereken meslek dallarında faaliyet
gösteren adaylar maruz kalırlar. Örneğin finansçılar, borsa uzmanları ve
bankacılar gibi stresli ve hızlı karar vermenin çok yoğun olarak yaşandığı
meslek kollarında bu yetiye sahip olmak işin tam anlamı ile karakterini
belirlemektedir. Ayrıca diğer meslek dallarında çalışan kişilerde çok sık
olmamakla birlikte, hızlı karar vermelerini gerektirecek bazı olaylarla
karşılaşabilmektedirler. Bu soru ile mülakatçı bir örnek vasıtası ile
karşılaştığınız durumu detaylı anlatmanızı talep edebilir. Cevap verirken
amacınız hızlı fakat doğru karar verme yeteneğine sahip olduğunuz bilgisini
karşı tarafa aktarmaktır.
16. SON POZİSYONUNUZLA İLGİLİ OLARAK HERHANGİ BİR DEĞERLENDİRİLME
YAPILDI MI?
Performans değerlendirmeleri son zamanlarda, her iş kolundaki firmanın
oldukça yoğun olarak başvurduğu yöntemler arasında yer almaktadır. Ve özellikle
terfi ve ücretlendirmede oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Adayın çalıştığı
pozisyon dahilinde performans değerlendirme sistemine tabi tutulması başarısını
ölçmenin en efektif ve objektif yoludur. Eğer firmanız bu konuda sizle ilgili
herhangi bir değerlendirme yapmışsa bunu hangi yöntem vasıtası ile yaptıklarını
ve sonucun ne olduğunu gerçekçi bir şekilde belirtin. Çünkü yanıltıcı bilgi
daha sonra istihdam aşamasında yapılacak olan referans araştırması sonuçları
ile çelişirse zararlı çıkan siz olursunuz.
17. İŞİNİZLE İLGİLİ YERİNE GETİRİLMESİ ZOR OLAN KONULAR NELERDİR?
İşiniz sırasında yerine getirmek için zaman bulmakta zorlandığınız fakat
işin temel elementleri arasında yer alan unsurları örnek olarak verebilirsiniz.
İşinizin bürokrasi tarafını ihmal ettiğiniz durumlar olabilir veya ofisteki
işlerinizin yoğunluğu yüzünden müşteri ilişkilerini ihmal etmiş olabilirsiniz.
Örneğin işinizde projeyi takiben tahsilat aşamasında karşılaştığınız sorunları
güncel örneklerle belirtebilirsiniz. Ama kesinlikle işinizin en zor tarafının
hiç bir şeye tam anlamı ile zaman ayıramamanız olduğu imajını vermeyin. Çünkü
bu durum zaman yönetimi yöntemlerini kullanamıyorsanız ve zamanınızı etkin
olarak yönetemiyorsunuz demektir.
18. YATAY SEVİYEDE ÇALIŞTIĞINIZ İŞ ARKADAŞLARINIZA GÖRE KENDİNİZİ
NASIL SINIFLANDIRIRSINIZ?
Bu soruda da amaçlanan iş arkadaşlarınızı nasıl değerlendirdiğiniz değil
kendi iş performasınızı ve insan ilişkilerinizi objektif bir gözle değerlendirme
yeteneğine sahip olup olmadığınızın ortaya konulmasıdır. Mülakatçı, objektif
değerlendirme yapmanız halinde aradığı cevaba ulaşacaktır. Bunun yanında eğer
iş arkadaşlarınızı da negatif veya pozitif yönlerini örnekleyerek objektif bir
bakış açısı ile değerlendirebiliyorsanız, bu da sizin profesyonelliğiniz
hakkında ipuçları verecektir. İş arkadaşlarınızla ilgili olarak sadece negatif
yönlerin açığa çıkarılmamasına dikkat edin. Kendini değerlendirme, insanın
kendini tanımasıdır. Benliğiniz ile ilgili objektif düşünceleriniz vaya
eleştirileriniz, iş hayatınız ve profesyonel ilişkileriniz ile ilgili bilgiler
verir.
19. ORGANİZASYON ŞEMASI İÇERİSİNDE NEREDE OLDUĞUNUZU BELİRTİNİZ.
Mülakatı yapan işveren, bulunduğunuz pozisyonun organizasyon şeması
içerisinde hangi seviyede veya bölümde yer aldığını belirtmenizi talep
edebilir. Bu soruya doğal olarak bir şema ile cevap vermek hem daha profesyonel
hem de daha açıklayıcı olur. Özellikle orta kademe veya daha üstü bir
pozisyonda çalışıyorsanız bu tip bir soruya hazırlıklı olmanızda büyük fayda
vardır. Mülakat esnasında size bu şemayı oluşturarak, raporlama ilişkileri ile
ilgili bilgi sorulabilir. Eğer mülakat öncesi bu konuda hazırlık yapar ve
yanınızda bulundurursanız oldukça fazla puan toplayacağınızı unutmayın.
20. FİRMA İÇİNDE SIKINTI YARATACAK HERHANGİ BİR KARAR VERMEK ZORUNDA
KALDINIZ MI? TANIMLAYINIZ.
Eğer, orta kademe veya üstü bir pozisyonda yer alıyorsanız, firmanın
stratejilerini, satışlarını, kısaca geleceğini etkileyen kararlar alıyorsunuz
demektir. Örneğin, firma içi mali sıkıntılar, genel ekonomik durum nedeniyle
vereceğiniz işten çıkarma kararları bu tip durumları tanımlayabilir.
Vereceğiniz örnekler bu tip durumlarda ne tür davranış biçimleri sergilediğinizi
tam anlamı ile ortaya koymalıdır. Özellikle bu tip bir durumda nasıl
davrandığınız, liderlik yeteneğiniz ile ilgili ipuçları verecektir.
21. YÖNETİCİ OLMANIN EN ZOR YANLARI NELERDİR?
Çok iyi düşünülüp cevap verilmesi gereken bir soru türüdür. Yöneticiliğin en
kötü yönü doğal olarak çalışanlara vereceği “kötü haberler” dir. Ayrıca otorite
sağlamak, saygı uyandırmak, görev ve sorumluluk dağılımını en sağlıklı şekilde
yapmak, takım ruhunu oluşturmak vereceğiniz cevaplar arasında yer alabilir.
22. BAŞARMAK İSTEDİĞİNİZ FAKAT BELİRLİ SEBEPLERDEN DOLAYI
BAŞARAMADIĞINIZ PROJELERİNİZ VAR MI?
“Firmanın maliyet muhasebesi sorununun çözümü için ilgili yazılımın seçimi,
geliştirilmesi ve uygulanması konusunda ortaya koyduğum projeyi, üst yönetimin
yazılım maliyetini yüksek bulması ve uzun vadede firmanın bu proje ile kara
geçebileceği gerçeğini gözardı etmesi sonucunda hayata geçiremedim” türü bir
cevap yeterli olabilir. Cevaplarınızın doğrudan işle ilgili olmasını özellikle
sağlayın. Bu tip bir soru sizin profesyonel bakış açınızı, projelerinizin
varlığını ortaya çıkarmak için yöneltilir.
23. ALT KADRONUZDA KAÇ KİŞİ VAR?
Bu soruya duraksayarak veya uzun bir düşünme süresinden sonra cevap
verirseniz, mülakatı daha baştan aleyhinize sonuçlandırmış olursunuz. Alt kadrosunda
yer alan personelin sayısını veya departmanların dağılımını bilmeyen yuvarlak
cevaplar veren bir yönetici asla mülakatta başarılı olamaz. Sadece mülakat için
değil, her zaman için bu soruya hazırlıklı olmanızda büyük fayda vardır.
24. ………….YILI FİNANSAL HEDEFLERİNİZ NELERDİR? BU HEDEFLERE ULAŞTINIZ
MI?……�..YILI
HEDEFLERİNİZ NELERDİR?
Her seviyedeki çalışanın, firmasının finansal hedefleri konusunda bilgi
sahibi olması gerekir. Firmanın satışları, yıllık cirosu, hedefleri hakkında detaylı
bilgi muhakkak mülakatlar sırasında adaydan istenir. Bu konularda bilgi sahibi
olmamak adayın işe olan ilgisizliğinin veya profesyonelliği konusunda şüpheli
bir durumun ortaya çıkmasına neden olur. Spesifik olarak satış pozisyonu için
başvuruyorsanız ve satış pozisyonunda çalışıyorsanız, şahsi finansal
hedefleriniz konusunda herhangi bir yanılgıya düşerek yuvarlak cevaplar
verirseniz olumlu bir sonuç alamazsınız. Örneğin; ” 1997 yılı için satış
hedefimiz 937.000 Amerikan Dolarıdır” yerine “1997 yılı satış hedefimiz
1.000.000 Amerikan Doları civarında gerçekleşmiştir” cevabını verirseniz
tamamen şansınızı kaybedebilirsiniz.
25. ÜST DÜZEY YÖNETİM KABİLİYETİNE SAHİP OLDUĞUNUZA İNANIYOR
MUSUNUZ?
Özellikle orta kademe ve ÜstÜ yÖneticilere yÖneltilen bu soruya verilecek
cevap gerçekten sahip olduğunuz niteliklerin belirtilmesi olacaktır. Eğer üst
düzey bir pozisyona başvuruyor ve bu sorunun cevabı negatif olarak mülakatçıya
geri dönüyorsa, bu mülakatı başarı ile bitirme şansınız hiç yok demektir.
26. SEKTÖRÜMÜZ VE SPESİFİK OLARAK İŞİMİZ İLE İLGİLİ NELER BİLİYORSUNUZ?
Mülakatçı, sektörel bilginizi ölçmek ve spesifik olarak bu sektörle
ilginizin ne seviyede olduğunu öğrenmek istemektedir. Mülakat öncesinde bu
soruya hazırlıklı olmak ve başvuru yaptığınız firmanın sektörü ile ilgili
olarak detaylı bilgi toplamanızda büyük fayda vardır.
27. ŞU ANDA BAŞVURDUĞUNUZ POZİSYONUN BOŞ OLDUĞUNU NASIL DUYDUNUZ?
Eğer başvurduğunuz pozisyon ilan edilmemiş bir pozisyonsa bu tür bir soruyla
karşılaşabilirsiniz. Vereceğiniz cevap sizin bilgi kaynaklarınızı nasıl
değerlendirdiğiniz konusunda karşı tarafa bilgi verecektir. Eğer açık olan
pozisyona başvurduğunuz firmada çalışan üst düzey bir kişiden duydunuzsa bunu
belirtmekten kesinlikle kaçınmayın. İlişkilerin her konuda olduğu gibi iş
ararken de oldukça önemli olduğunu unutmayın ve her türlü kontağınızı
kullanmaktan kesinlikle vazgeçmeyin.
28. SON ZAMANLARDA BAŞVURU YAPTIĞINIZ FİRMALARI VEYA ALDIĞINIZ İŞ
TEKLİFLERİNİ DETAYLANDIRINIZ. EĞER İŞ TEKLİFİ ALDINIZSA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
İşverenler, diğer firmalar tarafında aranan veya iş teklifi yapılmış
adaylara oldukça fazla ilgi gösterirler. Eğer gerçekten böyle bir durum varsa
detaylı olarak belirtin. Bu size stratejik bir avantaj oluşturacak ve işveren
açısından çekici hale gelmenizi sağlayacaktır. Özellikle maaş
yapılarını telaffuz etmeniz, iş teklifi aşamasında işverenin buna göre
davranmasına yol açacağını unutmayın.
29. PROFESYONEL İŞ HAYATINIZDAN ARTA KALAN BOŞ ZAMANLARINIZI NASIL
DEĞERLENDİRİRSİNİZ?
Mülakatın açılışında sorulan sorulardan biridir. Mülakat belirli bir
seviyeye geldikten sonra bu sorunun sorulması, mülakatçının tecrübesiz bir kişi
olduğu konusunda size ipucu verecektir. Yine de cevap verirken özgeçmişinizde
yer alan bilgilere kesinlikle sadık kalın.
30. MAAŞ BEKLENTİNİZ NEDİR?
Oldukça dikkatli bir şekilde cevap vermeniz ve hazırlıklı olmanız gereken
bir sorudur. Mülakatın son aşamasında muhakkak bu soru ile yüzyüze
geleceksiniz. Vereceğiniz cevap pazarlık gücünüzün varlığını da ayrıca ortaya
koyacaktır.
Eğer mülakat öncesi herhangi bir iş başvuru formu doldurduysanız ve bu
konuya bu formda cevap verdiyseniz, farklı bir cevap size eksi puan kazandırır.
Eğer bu tip bir başvuru formu doldurmanız talep ediliyorsa, pazarlık gücünüzden
herhangi bir şey kaybetmemek için boş bırakmanız daha olumlu olacaktır.
Pozisyonun maaş yapısını daha önceden bir şekilde öğrendiyseniz, bu ücret
aralığına yakın bir cevap vermeniz uygun olacaktır. Fakat ücret ile ilgili
pazarlığı size bir iş teklifi yapıldığı zaman yapmanızda fayda vardır.
Pozisyonun maaş yapısı ile ilgili herhangi bir bilginiz yoksa, karşı tarafın
bu pozisyon için tespit ettiği ücret aralığını öğrenmek isteyin. Ayrıca çıplak
ücretin değil ücret ve diğer olanaklar paketinin beraber düşünülmesi
gerektiğini belirtin. Eğer bu aşamada herhangi bir rakam söylerseniz ya
firmanın tespit ettiği maaş skalasının altında veya üzerinde kalabilirsiniz.
Altında kalırsanız pazarlık gücünüzü daha baştan kaybedebilirsiniz. Eğer talep
ettiğiniz ücret, şirketin ücretlendirme yapısının çok üzerinde kalıyorsa ve
herhangi bir zeminde anlaşma imkanı yoksa, iş teklifi almanız imkansız hale
gelecektir. Bu tür bir durumda işveren size klasik bir cevap verecektir; “Talep
ettiğiniz ücret firmamızın dengelerini tamamen altüst edecek niteliktedir.”
Özellikle yeni mezunların, sektörel bilgi eksikliğinden kaynaklanan
deneyimsizlikleri ile bu konuda oldukça yanlış taleplerde bulundukları
görülmektedir. Yeni mezun, piyasa bilgilerinden ziyade kulaktan dolma bilgiler
doğrultusunda ücret talep etmekte ve firmanın kendisini yanlış yorumlamasına
yol açmaktadır. Eğer arzuladığı meslek kolunda ve firmada bir iş görüşmesine
katılıyorsa, yeni mezunun vereceği en güzel cevap şu olacaktır: “Firmanız
kurumsallaşmanın gereği olarak bu pozisyon için standart bir ücret skalası
tespit etmiştir: Buna uyacağımı belirtmek isterim.”
Ücret beklentinizle şu anda veya en son elinize geçen maddi olanakların
birbiri ile uyumlu olmasına özen gösterin. Çünkü aradaki büyük farklılıklar,
işverenin yanlış düşünmesine yol açacaktır.
Maaş beklentinizi belirtmeden önce firmanın maaş ödemelerini net mi yoksa
brüt mü yaptığını öğrenmeye çalışın. Çünkü brüt ödeme durumunda ücretinizin
belirli bir oranı vergi olarak kesilecektir.
31. PROFESYONEL HAYATINIZDA HİÇ İŞTEN ÇIKARILDINIZ MI? AÇIKLAYINIZ.
Eğer iş hayatınız boyunca böyle bir durumla karşılaştınızsa samimi olarak
karşı tarafa bu durumun neden ortaya çıktığını detayları ile anlatmalısınız.
Eğer bu durumu saklarsanız, referans araştırması sonucunda kesinlikle ortaya
çıkacaktır.
Bir çalışanın işten çıkarılması için birçok sebep vardır. Bunlar şu şekilde
sıralanabilir:
Alt ve üst kademede bulunanlarla iletişimi geliştirememek,
Performans yetersizliği,
Pozisyonun kaldırılması,
Firmanın küçülmesi veya kapatılması,
Yüz kızartıcı suçlar.
32. ÖZGEÇMİŞİNİZDE BAZI TARİH BOŞLUKLARI GÖRÜLÜYOR. AÇIKLAR MISINIZ?
Eğer bu boşlukları açıklayabiliyorsanız, öncelikle bunu özgeçmişinizde
yapmaya çalışın. Dikkatli bir mülakatçı, özgeçmişinizdeki tarih boşluklarını
hemen farkedecek ve hemen bu konuda derinlemesine sorular soracaktır.
Açıklamalarınızda tatmin edici cevaplar vermek zorundasınız. Eğer
özgeçmişinizde iki senelik bir boşluk gözüküyorsa ve o dönemde “çalışmak
istemediğinizi” belirtirseniz negatif puan alırsınız. Bu durumda işveren
mülakatı o an bitirme kararı verebilir.
33. ÖZGEÇMİŞİNİZDE BELİRTTİĞİNİZ REFERANSLARINIZLA VEYA ESKİ
İŞVERENLERİNİZLE GÖRÜŞMEMİZDE HERHANGİ BİR SAKINCA VAR MI?
Hiç bir çalışan kendi hakkında olumsuz bilgi verecek kişileri referans
listesine koymaz. İşverenin bu soru ile amacı daha önce çalıştığınız iş
yerlerinde amiriniz durumunda olan fakat referans olarak isimlerini
belirtmediğiniz kişilerle ilgilidir. Bu yolla sizin hakkınızda daha fazla bilgi
toplamak istemektedir. Eğer gizliliğin sarsılacağına inanıyorsanız, bu aşamada
kesinlikle böyle bir araştırmaya izin vermeyin. Eğer bir iş teklifi aşamasına
geliniyorsa ve anlaşma sağlanması kesin görünüyorsa, bu aşamada referans
araştırmasından kaçmanız mümkün değildir.
DAVRANIŞSAL DEĞERLENDİRME (MÜLAKAT) SORULARI…
Son zamanlarda, özellikle profesyonel mülakatçılar adayların davranışsal özelliklerini
tespit etmeye yönelik sorular sormaktadırlar. Davranışsal değerlendirme
“geçmişte gösterilen performansın gelecekte gösterilecek performans için en iyi
gösterge olduğu” teorisi üzerine kurulmuştur. Bu sorular ile amaçlanan, adayın
daha önce yaşadığı tecrübeleri nasıl özümsediği ve gelecekte karşısına
çıkabilecek benzer özellik taşıyan olayları nasıl yorumlayacağıdır. Mülakatçı,
mülakat esnasında adayın başvurduğu pozisyonun firma içi gereklerini sınar.
Adayın gelecekte ortaya koyacağı davranışsal özellikler için mülakatçı işin üç
temel özelliği üzerinde durur. Bunlar: profesyonel beceriler, motivasyon, ve
duygusal yaklaşımdır. Davranışsal mülakat tekniği profesyonel iş tecrübesi olan
adaylara uygulanır. Yeni mezunlar, profesyonel bir deneyim yaşamadıkları için,
davranışsal değerlendirme sorularına sağlıklı cevaplar veremezler. Profesyonel
yaklaşım ve iş tecrübesi hakkında detaylı bilgi almaya yönelik davranışsal
değerlendirme mülakat sorularına, özellikle üst düzey veya orta kademe bir
pozisyonda bulunan adayın hazırlıklı olması gerekir. Davranışsal değerlendirme
mülakat sorularına verilecek bilinçli cevaplar adayın işe kabul edilme şansını
arttıracaktır.
1. YÖNETİM TARZINIZ NEDİR, UYGULAMAKTA OLDUĞUNUZ YÖNETİM TARZI İLE
İLGİLİ YAŞADIĞINIZ BAZI ÖRNEKLER VERİNİZ?
Bu soruya iki yaklaşım dahilinde cevap vermeniz beklenir. Öncelikle tespit
etmeniz gereken ve emin olmanız gereken konu kendinizi bir lider mi yoksa bir
yönetici mi olarak gördüğünüzdür. Bunu kolaylıkla test edebilirsiniz. Ayrıca
yönetim unsurlarının neler olduğu konusunda da kendinizi bilgilendirmelisiniz.
Akılda tutulması gereken nokta, davranışsal değerlendirme sorularının
geleneksel tip sorulara göre oldukça belirleyici olduğudur. Eğer klasik
yönetici sınıfında yer alıyorsanız, risk almayı sevmiyorsanız, sadece statükoyu
devam ettirmek için çalışıyor ve bürokrasiyi çok seviyorsanız, davranışşal
mülakatlarda başarısız olacaksınız demektir. Buna karşın, risk almayı seven,
pro-aktif, problem çözücü bir yönetici iseniz ve girişimcilik yönünüz ön planda
ise, davranışsal değerlendirme soruları tam sizin içindir. Bu soruya
hazırlanmak için öncelikle, mükemmel bir yöneticinin sahip olması gereken
özellikleri göz önüne alın ve bu özellikler ile ilgili yaşadığınız profesyonel
tecrübeleri belirleyin. Ayrıca, kötü yöneticilik karakteristiklerini
belirleyerek yine yaşadığınız tecrübelerle örnekleyin. Amacınız sadece pozitif
değil aynı zamanda negatif yönlerinizin de farkında olmak olmalıdır. Eğer iyi
bir takım oyuncusu olduğunuzu düşünüyorsanız, bunu da kesin ve geçerli
örneklerle belirtin.
Eğer A tarafındaki Evet cevaplarınız ağır basıyorsa
Yöneticilik vasıflarınız, eğer B tarafındaki evet cevaplarınız
ağır basıyorsa, Liderlik vasıflarınız ön plandadır. Eşit olma durumunda ise
ideal yönetici özeliklerine sahipsiniz demektir. Davranışsal değerlendirme
mülakat soruları öncesi muhakkak bu testi kendinize uygulayın.
2. ISRARCI BIR İNSAN MISINIZ, EĞER ÖYLE İSENİZ BUNU KANITLAYAN SON
ZAMANLARDA ORTAYA ÇIKAN BIR OLAYI BELİRTİNİZ?
Özellikle satış pozisyonlarına başvuru yapan adayların karşısına çıkacak
davranışsal soru örneğidir. Satış pozisyonunda bulunan bir profesyonelin en
önemli davranışsal özelliklerinden biri ısrarcı olması ve satışı yapana kadar
vazgeçmemesidir.
3. TAKIMINIZIN HERHANGİ BİR PROJEDE BAŞARISIZ OLDUĞU BIR DURUMU
ANLATIN?
Eğer bu konuda spesifik bir olay yaşadınızsa, takım çalışmasını nasıl
yaptığınızı, bu başarısızlığın üstesinden nasıl geldiğinizi detaylı olarak
aktarın. Başarısız olmak iş hayatında daima karşımıza çıkabilecek bir unsurdur.
Mülakatçının bu soru ile amacı başarısızlıklarınızı ortaya koymak değil aksine
başarısızlık ortaya çıktığında nasıl tepki verdiğinizi tespit etmektir.
DİĞER DAVRANIŞSAL DEĞERLENDİRME MÜLAKAT SORULARI
Son altı aylık dönemde başka bir kişiyi kendi görüşleriniz doğrultusunda
ikna ettiğiniz bir durum oldumu?
YÖneticinizi çok istekli olmadığı bir konuda en son ne zaman ikna ettiniz,
detaylandırınız?
İş arkadaşlarınızın işleriyle ilgili yeni bir yaklaşıma adaptasyonu için ne
kadar sıklıkta onları ikna etmek durumunda kalırsınız?
Başkalarının sizinle aynı doğrultuda düşünmelerini temin etmek için hangi
tür yaklaşımları daha başarılı bulursunuz? Örnekleyiniz.
Zamanınızı nasıl planlarsınız ve önceliklerinizi nasıl belirlersiniz?
Örnekleyiniz.
Son altı aylık dönemde geliştirdiğiniz ve uyguladığınız gerçekten çok etkili
olan bir plan var mı?
Bütün planlarınızı değiştirmek zorunda kaldığınız bir durumu belirtiniz.
Hiç kendinizi sizin hizmetinizden veya ürününüzden faydalanan bir müşterinin
yerine koyar mısınız? Örnekleyiniz.
Sizin veya takım arkadaşlarınızın sunduğu hizmetten veya üründen tatmin
olmadığınız bir durumu anlatır mısınız?
Sunduğunuz servisin kalitesini ölçmek için ne tür yöntemler kullanıyorsunuz?
Hizmetinizden yararlanan kişilerin düşüncelerini hangi yolla öğreniyorsunuz?
Örnekleyiniz.
Son altı aylık iş döneminde başlattığınız bir proje var mı? Örnekleyiniz.
Son altı aylık dönemde aldığınız profesyonel kararlar nelerdir?
Son dönemlerde yanlış olarak nitelediğiniz bir karar var mı?
Organizasyonunuzun geçen sene içerisinde aldığı en iyi stratejik karar
nedir?
Takımınızın, departmanınızın veya organizasyonunuzun performansı ile ilgili verileri
hangi vasıta ile alıyorsunuz ve nasıl kullanıyorsunuz?
Son altı aylık dönem içerisinde, müşteri tarafından reddedilme, iş
yükünüzdeki artış gibi negatif bir durumla karşılaştınız mı ve nasıl baş
ettiniz?
Kendinizi baskı altında hissettiğiniz bir durumu anlatır mısınız? İşinizdeki
stresle nasıl başa çıkıyorsunuz? Spesifik bir örnekle açıklayınız.
İş hayatınızda sinirinize hakim olamadığınız bir durum oldu mu?
Şu anda çalıştığınız pozisyonun en çok hangi yÖnÜnÜ stresli buluyorsunuz?
Son altı aylık dönem içerisinde herhangi bir projede takım elemanı olarak
çalıştınız mı? Örnekleyiniz.
Çalıştığınız takımdan hiç çıkarıldınız mı?
Bir takım çalışmasına katılmamayı tercih ettiğiniz bir zaman oldu mu?
Beraber çalıştığınız takım arkadaşlarınızın yeterli beceriye veya isteğe
sahip olmadığını düşündüğünüz bir çalışmada yer almak zorunda kaldınız mı?
Şu andaki işinizde önünüze çıkan en büyük engel nedir? Açıklayınız.
Şimdiye kadar işinizde amacınıza ulaşmak için aşırı derecede ısrarcı
olduğunuz zamanlar oldu mu?
Beraber çalıştığınız grup, organizasyonun genel amacına ulaşmakta nasıl
katkı sağlıyor? Açıklayınız.
Beraber çalıştığınız takım arkadaşlarınızın herbirinin kendi görev ve
sorumluluklarını, üstlendikleri rolleri tam olarak bildiklerini nasıl
anlıyorsunuz?
Şu anda çalışmakta olduğunuz işinizde son altı aylık dönem içerisinde
beraber çalıştığınız iş arkadaşlarınızın performansına, finansal veya
istatistiksel verileri analiz ederek katkıda bulundunuz mu? Açıklayınız.
İstatistiksel verileri analiz etmekten hoşlanır mısınız? Şu andaki işinizde
ne kadar sıklıkta istatistiksel veya sayısal veriyi analiz ediyorsunuz?
Şu an çalışmakta olduğunuz pozisyonunuzda son altı aylık dönem içerisinde
bütün detayları ve gerçekleri bilmeden çok hızlı düşünüp önemli bir karar
vermek zorunda kaldınız mı; sonuç ne oldu açıklayınız?
İş hayatınızda ne kadar sıklıkta hızlı karar vermek zorunda kalıyorsunuz?
Zaman baskısı altındayken aldığınız bir kararı örnekleyiniz?
Şu andaki işinizde son altı aylık dönemde, detayları takip edebilmek için ne
gibi prosedürler veya teknikler geliştirdiniz?
Herhangi bir işle ilgili olan detayların üstesinden geldiğiniz, diğerleri
başarılı olamazken sizin başarılı olduğunuz bir durumu Örnekleyiniz?
Hepimiz zaman zaman işimizdeki detaylardan sıkılırız. Bu tip bir durumla
karşılaştınız mı ve nasıl üstesinden geldiniz? Örnekleyiniz.
Son altı aylık döneminizde, sizden beklenenden daha fazlasını verebilmek
için koyduğunuz profesyonel bir hedefiniz oldu mu? Örnekleyiniz.
Kendi hedeflerinizi, amaçlarınızı nasıl belirliyorsunuz?
İşteki amaçlarınıza ulaşmanızı ne sağlıyor (Ne gibi kişisel tatminler işteki
amacınıza ulaşmanızı destekliyor?)
Hedeflediğiniz halde, amacınıza ulaşamadığınız bir durum belirtir misiniz?
Kendi motivasyonunuzla iş çevrenizi nasıl etkilediğinizi ve çalışmaya teşvik
ettiğiniz bir durumu anlatınız?
İş hayatınızda, istediğiniz ve gerekli olan desteği almadığınızı
hissettiğiniz zamanlar oldu mu?
Son altı aylık döneminizde, karşınızdaki kişiyi idare etmek için, kendi
yaklaşımınızı ona göre ayarladığınız oldu mu?
İşte en çok hangi tarzdaki insanlarla çalışmayı zor buluyorsunuz? Bu tür
durumlarla nasıl başa çıktığınızı örnekleyiniz
Son dönem içerisinde geniş veya önemli bir dinleyici kitlesine yaptığınız
bir konuşma veya sunuş var mı?
Ne zaman bir sunuşu yazılı yapmaktansa sözlü yapmayı tercih ettiniz?
Hiç konuşmamanın, yalnızca karşı tarafı dinlemenin daha etkili olduğu bir
durumu yaşadınız mı?
Toplantı sırasında soracağınız soruları önceden hazırlar mısınız?
Şu anda çalışmakta olduğunuz işinizde son altı aylık dönem içerisinde
yaratıcılığınızı en etkin olarak kullandığınız bir durumu anlatınız.
Şu anda çalıştığınız iş yeni bir şeyler üretmek için ne kadar uygun?
İşiniz yeniliğe açık mı? Örnekleyiniz.
Şu andaki görevinizde, sizden önce bu pozisyonda bulunan meslektaşınızdan
farklı olarak neler yapıyorsunuz?
STRES MÜLAKATI VE SORULARI…
Stres mülakat yönteminin adı çok sık olarak geçmesine karşın ülkemizde
birçok yönetici, bu yöntemi bilinçsiz olarak kullanmakta, bu yöntemle adaydan,
karşılaşabileceği stresli durumlarda nasıl bir tepki göstereceği konusunda
maksimum bilgiyi almak yerine, adayı gereksiz yere sıkıştırmakta ve
yormaktadır. Maalesef, bu tür mülakat yöntemini kullanan birçok profesyonel,
kültürümüzle doğrudan ilgisi olmayan birtakım tercüme sorularla negatif
sonuçlara ulaşmaktadır. Buna karşın birçok yönetici de, sorduğu soru tiplerinin
stres mülakatı soru tipleri içerisinde yer aldığını bilmeden bu yöntemi yanlış
olarak kullanmaktadır. Stres mülakat soruları ile ilgili bazı örnekleri aşağıda
göreceksiniz. Bu tip sorulara cevap verirken dikkat etmeniz gereken nokta,
sakinliğinizi elden bırakmamanız ve verilecek cevapları iyice düşünmeniz
olacaktır.
1. BAŞKA BİR FİRMA İÇİN DAHA UYGUN OLDUĞUNUZU DÜŞÜNMÜYOR MUSUNUZ?
Oldukça klasik bir soru; mülakatçının amacı, sahip olduğunuza inandığınız
profesyonel niteliklerin farkında olup olmadığınız ve bu niteliklerin
başvurduğunuz firmanın, firma kültürüne uyup uymadığının tespitidir.
Vereceğiniz cevap, profesyonel niteliklerinizi ne kadar tanıdığınızın ve
başvuru yaptığınız firma ve pozisyon hakkında sağlıklı bilgi toplayıp
toplamadığınızın ölçülmesini sağlayacaktır.
2. BU GÖRÜŞMENİN NEGATİF VEYA POZİTİF OLUP OLMADIĞINI BELİRTİNİZ?
Özellikle mülakatın sonunda sorulan bir soru türüdür. Daha çok mülakatların
negatif olarak yönlendiği ve mülakatçının başvurduğunuz pozisyona uygun
olmadığınızı düşündüğü anlarda sorduğu bir soru türüdür. Eğer başvurduğunuz
pozisyonu gerçekten istiyorsanız, kötü giden iş mülakatını kendi lehinize
çevirmeniz için en önemli an karşınızdadır. Bu aşamada, mülakatçının sizden
almayı arzuladığı bütün bilgileri alıp almadığını tespit etmeye çalışın. Daha
fazla bilgi arzuluyorsa ve sizle ilgili tatmin olmadığı konular varsa bunları
muhakkak belirtmesini isteyin. Verilen cevaplarda bir yanlış anlaşılma söz
konusu ise soruyu tekrar cevaplayın ve hiçbir noktanın karanlıkta kalmadığına
emin olun. Böyle bir soruya verilecek en kötü cevap ise, mülakat her iki taraf
açısından negatif gidiyor olsa bile, sizin açınızdan oldukça olumlu olduğunu
belirtmek olacaktır. Mülakatçı objektif bir değerlendirme yapamadığınız
kanaatine varacaktır.
3. NE KADAR SÜREDİR İŞ ARIYORSUNUZ, NEDEN BULAMADINIZ?
Hazırlıklı değilseniz, üzerinizde stres yaratacak bir soru türüdür. Eğer
işten ayrıldığınız ve işsiz kaldığınız süre oldukça uzunsa, birtakım gerçekçi
açıklamalar getirmek zorundasınız. Vereceğiniz klasik cevapların mülakatçının
konuyu daha da derinleştirmesine neden olacağını ve üzerinizde fazladan stres
yaratacağını unutmayın. En uygun cevap örnekleri:
En uygun işi bulmak için iş arama süremi uzattım.
İş teklifleri almama rağmen tam anlamı ile niteliklerime uygun bir pozisyon
bulamadım.
Birtakım şahsi sorunlarım yüzünden iş arama sürecini aktif olarak
değerlendiremedim.
Lisansüstü öğrenimime devam etmeye karar verdim.
İş arama sürecinde bazı firmalara danışmanlık yaptığım ve danışmanlık süresi
tahminimden fazla uzadığı için iyi bir iş bulamadım.
Kariyerimde tamamen bir değişiklik yapmak istiyordum ve deneyimsiz olduğum
bir konuda iş aradım.
İş aramıyordum, siz beni aradınız(Personel danışmanlığı firmalarına
verilecek bir cevap örneği).
Doğal olarak bu tip cevap örnekleri kolaylıkla çoğaltılabilir. Ama en
uygunu, cevabın mantıklı olması ve sizi ilerde zor duruma düşürecek türden
olmaması gerekliliğidir.
4. FİRMAMIZA GERÇEK ANLAMDA BİR KATKI SAĞLAMANIZ NE KADAR SÜRE
ALACAK?
Oldukça uzun bir zaman dilimi belirtirseniz, mülakatçının kafasında soru
işareti oluşacaktır. Buna karşın verilecek, bir kaç gün veya bir kaç hafta
cevabı doğal olarak ciddiyetten uzak olacaktır. Kendi niteliklerinizin
bilincinde olarak mantıklı bir zaman dilimi oluşturabilirsiniz. Herhalde, yeni
işinizde sağlayacağınız katkının altı aydan uzun bir zaman dilimini
kapsamamasını belirtmeniz yeterli olacaktır.
5. FİRMAMIZIN BAŞARISINA NASIL KATKI SAĞLAYACAKSINIZ?
Yukarıda belirtilen soruyu hemen takip edebilecek bir soru türüdür.
Vereceğiniz cevap daha önce belirtiğiniz zaman dahilinde nasıl bir performans
prosedürü izleyeceğiniz konusunda karşı tarafa bilgi aktaracaktır.
Hayalcilikten uzak durun; gerçekçi ve ikna edici cevaplar verin. “Firmanızın
cirosunu iki katına çıkaracağım” gibi gerçekçilikten uzak cevaplar hakkınızda
işe bakış açınız ve ciddiyetiniz ile ilgili olarak mülakatçı yönünden soru
işaretleri oluşmasına neden olur.
6. FİRMAMIZDA NE KADAR ÇALIŞMAYI DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Belki de en fazla stres yaratacak soru örneği. Dikkat edilmesi gereken nokta
bu soruya herhangi bir doğru veya yanlış cevabın verilemeyeceğidir. Siz
mülakatı yapan kişinin yerinde olsaydınız ne duymak isterdiniz? Eğer, aktif,
yenilikçi ve rekabete oldukça açık bir firmaya başvuruyorsanız ve cevabınız; ”
Emekli olana kadar firmanıza hizmet vermek istiyorum” türü bir yaklaşım size
puan kaybettirecektir. Bu tip bir ortam için verilecek en güzel cevap; “Çok sık
iş değiştiren bir kişi değilim, ama çalıştığım firmada ilerleme olanakları
kısıtlıysa ve önüm gerçekten kapalı ise derhal yeni iş olanakları araştırırım”.
Daha statik ve kamu gibi çalışan büyük organizasyonlara başvuruyorsanız
vereceğiniz cevap; ” Eğer firmam performansımdan memnun olursa; emekli olana
kadar kalmayı düşünürüm” cevabı oldukça uygun olacaktır.
7. EĞER ŞU ANDA BU MÜLAKATI SİZ YAPIYOR OLSAYDINIZ NE SORARDINIZ?
Cevap verirken yaratıcı olmaya özen gösterin. En uygun cevap profesyonel
kariyere yönelik sorular soracağınızı söylemek olurdu. Örneğin, “Yarın
itibariyle şirketimizin bir elemanı olsaydınız, ne tip bir zaman diliminde bir
üst pozisyona geçmeyi hedeflerdiniz?” Bu tip soruları tahmin etmeye çalışmanız
sizde gerçekten stres yaratabilir. Başa çıkmanın yolu oldukça sık karşılaşılan
bu tür bir soruya hazırlıklı olmaktır.
8. FİRMAMIZ HAKKINDA NE BİLİYORSUNUZ? Eğer mülakat öncesi
herhangi bir hazırlığınız yoksa ve başvurduğunuz firma hakkında yeterli bilgi
toplamadıysanız, bu soruya cevap verebilmek sizin için oldukça stresli
olacaktır. En doğru hareket firma hakkında önceden detaylı bilgi toplamaktır.
9. BU YAŞTA DAHA FAZLA PARA KAZANMANIZ GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNMÜYOR
MUSUNUZ?
Eğer elinize geçen ücret, piyasa değerlerinin gerçekten altında
seyrediyorsa, bu tip bir stres sorusu ile karşılaşmanız kesindir. Aynı sektörde
faaliyet gösteren meslektaşlarınızdan daha düşük ücret almanız, mülakatçı için
kesinlikle araştırılması gereken bir olgu olarak betimlenir. Düşük ücret
almanızın sebebi performansınızın yetersiz olmasından kaynaklanabilir.
Mülakatçı bu soruyu derinlemesine irdeleyecek ve maaş yapınızdaki düşüklüğün
sizden mi yoksa firmanın maaş skalalarından mı kaynaklandığını belirlemek
isteyecektir. Vermeniz gereken olası cevap: “Kariyerime başlarken ücretten
ziyade diğer faktörlerin daha önemli olduğunu düşünüyordum, ama burada
bulunmamın asıl sebebi aslında hak ettiğim seviyede ücret almamın da önemli bir
faktör olarak karşıma çıkmasıdır”.
10. BU POZİSYON İÇİN NİTELİKLERİNİZİN FAZLA / AZ OLDUĞUNU
DÜŞÜNÜYORUM.
Bu tip bir stres sorusu ile mülakatın sonunda karşılaşabilirsiniz. Mülakatçı
sizin hakkınızda vereceği karar konusunda size son bir şans vermek
istemektedir. Yani bu pozisyon için nitelikleriniz fazla veya az olduğunu
düşünerek, kendinizi daha iyi tanıtmanızı ve başvurduğunuz pozisyona uygun
olduğunuz konusunda kendisini ikna etmenizi beklemektedir.
STRES AZALTMA YÖNTEMLERİ…
Hazırlıklı olun; Zayıf yönlerinizi belirleyin ve karşı tarafa belli etmemek
için elinizden geleni yapın
Savunma pozisyonuna geçmekten daima kaçının.
Sakin olmaya çalışın.: Terleme, yerinde duramama, gözleri kaçırma gibi
belirleyici davranış türleri, mülakatçıya bir şeyler sakladığınız imajını
verir. Sakin olun.
Kontrollü ve anlaşılır bir şekilde sorulara cevap verin, hızlı konuşmaktan
kesinlikle kaçının.
>Sorulan soruya vereceğiniz cevap konusunda şüpheniz varsa, karşı tarafın
hissedemeyeceği şekilde derin bir nefes alın ve mümkün olduğunca kendinizden
emin olarak cevap verin.
MÜLAKATLARDA SORMANIZ GEREKEN SORULAR…
Firmanız bir şahıs firması mı ve sahibi kimdir?
Ne kadar sÜredir faaliyet gÖsteriyor?
Kaç tane çalışanınız var?
Hangi bÖlgelerde faaliyet gÖsteriyorsunuz?
Firmanızın karşılaştığı en büyük sorun/sorunlar nelerdir?
Organizasyon şemanızı ve iş tanımının bir kopyasını alabilirmiyim?
Bu pozisyon iç kaynaklarınızdan niye doldurulamadı?
Yeni bir pozisyon mu yoksa bu pozisyonda çalışan kişi ayrılıyor mu, neden?
Pozisyonun en önemli beklentilerini sıralarmısınız?
İşe alım kararını kim verecek?
Mülakat kaç aşamalı olarak gerçekleşecektir?
Eğer işe kabul edilirsem ne kadar süre içerisinde işe başlamam gerekiyor?
İş teklifini yazılımı yapacaksınız ve yazılı bir iş tanımım olacak mı?
İşyerinizi gezmemde herhangi bir sakınca varmı?
Firmanızın finansal durumu ile ilgili bana bilgi aktarmanızda bu aşamada
sakınca var mı, yok ise satışlar, bütçe ve satış hedefleriniz ile ilgili bilgi
verebilir misiniz?
Bu pozisyona kaç tane başvuru aldınız?
Kısa listenize giren kaç aday var?
İstihdam kararının verilmesi sizce ne kadar bir süre içerisinde
gerçekleştirilecek?
Firmanızda personel sirkülasyonu var mı, varsa oranı nedir?
Rakipleriniz kimlerdir?
PERSONEL DANIŞMANLIĞI FİRMALARINA SORMANIZ GEREKEN SORULAR…
Danışmanlığını yaptığınız bu kuruluşla kaç senedir çalışıyorsunuz?
Danışmanlığını yaptığınız firma ile ilgili detaylı bilgi verebilir misiniz?
Yazılı bir iş tanımı var mı, varsa bir kopyasını alabilir miyim?
Pozisyon kime rapor veriyor?
Gizliliğe dikkat ediyormusunuz?
Benim onayımı almadan özgeçmişimi herhangi bir firmaya gönderecek misiniz?
Aynı konuyu sizden başka çalışan danışmanlık firması var mı?
Ön eleme ve mülakat prosedürünüz hakkında bilgi verebilir misiniz?
Bu pozisyon neden boş?
Ne kadar süredir doldurulamıyor?
Ne kadar süredir bu pozisyonla ilgili olarak çalışıyorsunuz?
Pozisyonun maddi olanakları ile ilgili bilgi alabilir miyim? (Ücret, firma
arabası, performans değerlendirmeleri, sağlık veya hayat sigortası vs.)
Danışmanlığını yaptığınız firmada beni kim iş görüşmesine alacak? (
Pozisyonu, yönetim tarzı, kişiliği ile ilgili bazı temel bilgiler) ve işe alma
kararını kim verecek?
www.kariyer.net