Yürürlükte Bulunan SGK Teşvikleri
| I- GİRİŞ |
| Ülkemizde Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda öngörülen hedefler ile uluslararası anlaşmalara uygun olarak, tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek, doğrudan yabancı yatırımları artırmak, bölgesel gelişmişlik farklılıklarını gidermek, çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek amacıyla işverenlere yönelik çeşitli konularda teşvikler sağlanmaktadır. |
| Teşvikler bölgesel ve yatırımın şekli ve büyüklüğüne göre, Vergi indirimi, Sigorta primi işveren hissesi desteği, Yatırım yeri tahsisi, Faiz desteği, Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası şeklinde uygulanmaktadır. |
| Bizim yazımızın konusu Türkiye’de işverenlere yönelik halen yürürlükte olan sigorta primlerine yönelik teşvikler olacaktır. |
| Sosyal Güvenlik Kurumu uygulanan teşviklerden yararlanma konusunda işverenler bazı şartlar getirmiştir. Bunlar; |
| 1- Her işçi sadece tek teşvikten yararlanabilecektir, |
| 2- Aylık hizmet ve prim belgeleri (AHPB) zamanında tahakkuk ettirilip, tahakkuk eden primler zamanında ödenecektir, |
| 3- Sigortasız işçi çalıştırılmayacak, sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler1 yıl boyunca teşvikten yararlanamayacaktır. |
| II- 4447 SAYILI KANUNLA GELEN TEŞVİKLER |
| 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların iş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının mülga 506 sayılı Kanunla belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisseleri İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır([1]). |
| Teşvik 01.07.2008 tarihi ile 30.06.2009 tarihleri arasında işe alınan sigortalıları kapsamakta olup, işveren hissesisin birinci yıl % 100, ikinci yıl % 80, üçüncü yıl % 60, dördüncü yıl % 40, beşinci yıl % 20’si İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. |
| a- Sigortalılar Yönünden; |
| 1) 18-29 yaş aralığında erkek ve 18 yaşından büyük kadın sigortalılara uygulanır. |
| 2) 01.01.2008 - 30.06.2008 döneminde kuruma verilen AHPB de kayıtlı olmamaları |
| 3) 01.07.2008 - 30.06.2009 döneminde işe alınmaları |
| 4) Fiilen çalışmaları gerekiyor (Yıllık izin ve istirahat sürelerinde teşvikten yararlanılmaz). |
| b- İşyeri Yönünden; |
| 5) 2007/Temmuz ile 2008/Haziran ayları arasında kuruma verilen AHPB’de bildirilen işçilerin aritmatik ortalamasına ilave işçi alınması. |
| 6) Kurum’a bildirilmiş toplam sigortalı sayısının tespitinde; sosyal güvenlik destek primine tabi olarak |
| bildirilmiş sigortalılar hesaplamaya dahil edilecek, buna karşın aday çırak, çırak ve öğrenciler hesaplamaya dahil edilmeyecektir. |
| 7) Her işçi için ayrı ayrı uygulanacak olan teşvikte işçinin işe giriş tarihi ve doldurduğu yıllar itibariyle indirim hesaplanacak. |
| * İşverenler bu teşvikte faydalanırken AHPB’de 04447 sayılı Kanun numarası seçeceklerdir. |
| III- 4857 SAYILI KANUNLA GELEN TEŞVİKLER |
| 4857 sayılı Kanun’un 30. maddesi uyarınca elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerleri yüzde üç özürlü çalıştırmak zorundadırlar. Bu işyerleri için Kurum’ca belirlenen teşvikler şöyledir. |
| İşyerinde çalışan sigortalı sayısının yüzde üçü kadar özürlü çalıştıran işyerlerinde mülga 506 sayılı kanunla belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı (kontenjan dahili), |
| İşyerinde çalışan sigortalı sayısının yüzde üçünü geçen sayıda özürlü çalıştıran işyerleri için ise 506 sayılı Kanunla belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yarısı, (kontenjan harici) devlet tarafından karşılanacaktır. |
| Teşvik 01.07.2008 tarihinden itibaren başlamış olup herhangi bir süreye tabi değildir. İşveren teşvike başlarken ve her yıl Ocak ayında SGK’nın 08.19.2008 tarih ve 2008/77 sayılı Genelgesi ekinde bulunan Form ile bildirim yapacaktır. İşe tekrar girişlerde belge yeniden düzenlenecektir. |
| * Kontenjan dahili özürlü işçiler için verilecek AHPB’de 14857, kontenjan dışı özürlü işçiler için verilecek AHPB’de 54857 sayılı Kanun numaraları seçilecektir. |
| IV- 5746 SAYILI KANUNLA GELEN TEŞVİKLER |
| Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri desteklemek amacıyla işverenlere sigorta primi desteği sağlanmıştır([2]). |
| Bu destek tam zamanlı Ar-Ge Personeli ile tam zaman eşdeğer Ar-Ge personelinin % 10’u kadar Ar-Ge destek personeline uygulanır. 01.10.2008 tarihinden başlamak üzere her yeni Ar-Ge projesi süresince ve maksimum 5 yıl süreli olarak işveren hissesinin %50’si kadar indirim uygulanacaktır. |
| * İşverenler bu teşvikte faydalanırken AHPB’de 05746 sayılı Kanun numarası seçeceklerdir. |
| V- 5510 SAYILI KANUN’UN 81. MADDESİ İLE GELEN TEŞVİKLER |
| 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine’ce karşılanır([3]). |
| Teşvik 01.10.2008 tarihinden itibaren süresiz olarak, uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalılar için uygulanacak. Dolayısı ile SGDP ve çırak, kursiyer, öğrencilerin yararlanması mümkün olmayacak. |
| * İşverenler bu teşvikte faydalanırken AHPB’de 05510 sayılı Kanun numarası seçeceklerdir. |
| VI- 5921 SAYILI KANUNLA GELEN TEŞVİKLER |
| İşsizlik ödeneği alanların tekrar istihdama katılması amacıyla 25.08.1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 50. maddesinin mülga beşinci fıkrası yeniden düzenlenerek bu tür kişileri istihdam eden işverenler için teşvik uygulaması öngörülmüştür([4]). |
| Teşvik 01.10.2009 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmış olup, her işçi için işsizlik sigortası süresinin bitimine kadar geçerli olacaktır. İşçi ve işveren hissesinin tamamı teşvik kapsamındadır (Kısa vadeli sigorta priminin sadece % 1’i). |
| Yararlanma şartları: |
| a- Sigortalılar yönünden; |
| 1) 01.10.2009 ve sonrasında işe alınmış olması, |
| 2) İşe giriş tarihi itibariyle işçinin işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması, |
| b- İşyeri Yönünden; |
| 1) Sigortalının işe alındığı tarihten önceki aydan başlanarak son altı aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olması |
| 2) İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olan sigortalının, işsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıştığı işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olması gerekmektedir. |
| * İşverenler bu teşvikte faydalanırken AHPB’de 15921 sayılı Kanun numarası seçeceklerdir. |
| VII- YATIRIM TEŞVİK BELGESİ SAHİPLERİNE YÖNELİK TEŞVİKLER |
| 16 Temmuz 2009 tarih ve 27290 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda öngörülen hedefler ile uluslararası anlaşmalara uygun olarak, tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek, doğrudan yabancı yatırımları artırmak, bölgesel gelişmişlik farklılıklarını gidermek, çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerini destekleme amaçlı karar uyarınca yatırımın tamamlanmasına müteakip bölgelere göre 2-7 arasında değişiklik gösteren teşvik uygulamasıdır. |
| İşveren hissesinin tamamına uygulanan bu teşvikten, |
| 1- Bölgesel Teşvik, Büyük Teşvik veya Taşınma Teşviği Belgesi almış işletmeler, |
| 2- Yatırımın tamamlanmasına müteakip, Yatırıma başlamadan önceki son 6 aylık dönemde çalışan işçilere ilave alınan işçiler için yararlanılır. |
| 31.12.2010’a kadar yatırıma başlanırsa 1.bölgede 2 yıl, 2.bölgede 3 yıl, 3.bölgede 5 yıl, 4.bölgede 7 yıl, 31.12.2010’dan sonra yatırıma başlanırsa 1.ve 2.bölgede teşvik yok. 3.bölgede 3 yıl, 4.bölgede 5 yıl, belli sektörlerde 1.ve 2.bölgeden 4.bölgeye taşınanlara 5 yıl prim desteği uygulanmaktadır. |
| * İşverenler bu teşvikte faydalanırken AHPB’de 25510 sayılı Kanun numarası seçeceklerdir. |
| VIII- 6111 SAYILI KANUNLA GELEN TEŞVİKLER |
| 4447 sayılı Kanun’un geçici 10. maddesi ile yürürlüğe giren bu teşvik, 6 aydır işsiz olan ve son 6 ayın işçi sayısına ilave olan 18-29 yaş aralığında erkek ve 18 yaşından büyük kadın sigortalı çalıştıran işyerlerini kapsamaktadır([5]). |
| Teşvik Süresi; |
| 1- 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadın sigortalılar yönünden; |
| Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup bu alanda piyasadan işe alınanlar 48 ay, |
| Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup bu alanda iş-kurdan işe alınanlar 54 ay, |
| Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak kaydıyla piyasadan alınanlar 36 ay, • Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak kaydıyla İş-kurdan alınanlar 42 ay, |
| Yukarıda sayılan özelliklerin hiç birine sahip olmayarak piyasadan alınanlar 24, |
| Yukarıda sayılan özelliklerin hiç birine sahip olmayarak İş-Kurdan alınanlar 30 ay, yararlanacak. |
| 2- 29 yaşından büyük erkek sigortalılar yönünden; |
| Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak kaydıyla piyasadan alınanlar 24 ay, |
| Mesleki yeterlilik belgesine sahip olup Mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğretimi veya İş-kur tarafından düzenlenen işgücü yetiştirme kursunu bitiren işçileri alanlarında çalıştırmak kaydıyla İş-kurdan alınanlar 30 ay, |
| Yukarıda sayılan özelliklerin hiç birine sahip olmayarak İş-kurdan alınanlar 6 Ay, |
| Ayrıca 29 yaşını doldurmuş olup olmadığına bakılmaksızın; 01.03.2011 tarihinden sonra işe alınan ve işe alındıktan sonra mesleki yeterlilik belgesi alan, mesleki ve teknik eğitim bitiren sigortalılar 12 ay yararlanacak. |
| Teşvikten yararlanma şartları; |
| 1- Sigortalı yönünden; 1.3.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınmış olması, 18 yaşından büyük olması, işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Kurumumuza verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması, fiilen çalışması, |
| 2- İşyeri yönünden; özel sektör işverenlerine ait olması, sigortalının, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması, yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması, aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmesi, tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir. |
| * İşverenler bu teşvikte faydalanırken AHPB’de 06111 sayılı Kanun numarası seçeceklerdir. |
| IX- SONUÇ |
| Ülkemizde bölgesel ve sektörel alanda uygulanan bu teşvikler sayesinde kayıt dışı istihdamın azalması ve işsizlik oranın düşmesi amaçlanmış olup, istatistiki bilgilere bakıldığında da büyük ölçüde hedeflere ulaşıldığı görülmektedir. |
|
*
SGK, Beyşehir Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür V.
|
|
Yazarlar : 'YAHYA ÇELİK'
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder