Yeni TTK'da Şirketten Kişisel İşletmeye Geçiş Nasıl Olacaktır?
6102 sayılı Yeni TTK 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiş
bulunmaktadır. Bu kanun ile ilgili 30 Haziran 2012 Resmi Gazetede yayımlanan
6335 sayılı yasa ile TTK’nun 100’ün üzerinde maddesinde değişiklik
yapılmıştır.
Bu çalışmamızda yeni TTK’nun hükümlerine göre sermaye şirketi
olarak faaliyette bulunan iki ortaklı önceden kurulmuş olan örneğin bir limited
şirketin yeni TTK hükümlerine göre (Yeni TTK md.194) ticari işletmeye
dönüştürülmesi konusu ele alınarak konu tartışmaya açılacaktır.
Öncelikle belirtelim, 6102 sayılı yeni TTK konumuzla ilgili 194.
maddesinin 3. bent hükmü tartışma konusu olayımıza temas etmektedir.
Aşağıda madde 194 ile ilgili: “VI-Ticari işletme ile ilgili birleşme
ve tür değiştirme”
“Madde 194: (1) Bir ticari işletme, bir ticaret
şirketiyle, onun tarafından devralınmak suretiyle birleşebilir. Bu hâlde
devralan ticaret şirketinin türüne göre 138 ilâ 140, 142 ilâ 158 ve ortak
hükümlere ilişkin 191 ilâ 193 üncü madde hükümleri kıyas yoluyla
uygulanır.
(2) Bir ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmesi
hâlinde 182 ilâ 193 üncü maddeler kıyas yoluyla uygulanabilir.
(3) Bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye
dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari
işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme
bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir. Bu
hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen ticaret şirketi, bir kollektif veya
komandit şirket ise mezkûr ticaret şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi
işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da 264 üncü
maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olurlar.
Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266 ncı maddeleri de
uygulanır.
(4) 182 nci maddenin üçüncü fıkrası hükmü
saklıdır.”
6102 sayılı Yeni TTK’nun 194/3 md hükmüne göre; Bir ticaret
şirketinin bir ticari işletmeye dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret
şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler
tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret
siciline tescil ve ilan edilmelidir. Bu hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen
ticaret şirketi, bir kollektif veya komandit şirket ise mezkûr ticaret
şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret
şirketinin eski ortakları da 264 üncü maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına
göre müteselsilen sorumlu olurlar. Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266.
maddeleri de uygulanmaktadır.
Bu durumda, bir ticaret şirketinin örneğin bir limited şirketin
eski TTK hükümlerine göre kurulduğunu varsayalım. Bu şirket, bugünkü
koşullarda şahıs işletmesine dönmek istemesi halinde aşağıdaki şekilde
işlemlerini yürütmesi gerekecektir.
1) Mevcut limited şirketin karar
defterine bu doğrultuda (şahıs işletmesine dönüş ile ilgili) karar alınması
2) Bu
irade beyanının ticaret siciline tescil ve ilanı
3) Limited şirketten şahıs işletmesine
dönüş ile ilgili kesin hesap çıkarılması (kapanış bilançosu, gelir tablosu ve
ara mizan, borç yüklenim taahhütnamesi)
4) Şirketin önceki ortaklarının yeni
şahıs işletmesinde bulunmaları
5) Şirketin eski ortaklarının aynen
yeni şahıs işletmesinde devam etmeleri ve bu durumun ticaret siciline
tescili
6) Ticari işletmeye dönüştürülecek
olan şirket şirketi bir kolektif veya komandit şirket ise söz konusu ticaret
şirketinin borçlarından ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret
şirketinin eski ortakları da yeni TTK md.264 hükümlerine göre zamanaşımı
süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olacaklardır.
7) Diğer yandan, yine bir sermaye
şirketi türü olan sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde eski TTK’da
olduğu gibi en az 5 kişi tarafından kurulabilecektir.
8) Dönüştürme sırasında yeni TTK
md.264 zamanaşımı ve 266. md hükümlerinin dikkate alınması gerekir.
Sonuç olarak, yeni TTK’da anonim veya limited şirketten şahıs
işletmesine
dönüş ile ilgili yeterli açıklama bulunmamaktadır. Ancak, yaşanan
ekonomik konjonktür gereği pek çok limited şirket otomatik olarak kolay
biçimde tasfiye edileceği anlaşılmaktadır. Sayıları yaklaşık 247.558
civarında olan şirket otomatik tasfiye edilecektir. Türkiye’de faal 65.409,
gayrifaal 332.782 olmak üzere toplam 98.191 anonim şirket ve 568.567 faal,
175.434 gayrfaal olmak üzere toplam 744.1 limited şirket bulunmaktadır.
Sonuç olarak, gayrifaal şirketlerin ticaret sicili tarafından
belirli koşullarda otomatik masrafsız tasfiye edileceği hüküm altına
alınmıştır. (Bkz. 30 Haziran 2012 gün ve 28339 RG’de yayınlanan 6335 sayılı yasa
md.38 ve ayrıca 6102 sayılı yasaya eklenen geçici md.7) . Böylece, önceden
çeşitli nedenlerle vergiden kaçınmaya yönelik kurulan limited şirketler bugünkü
haliyle gayrifaal ise bunların tasfiyesi ticaret sicili tarafından resen
yapılacaktır. Bu şirketlerin birçoğu bugün itibariyle vergi daireleri
tarafından gayrifaal olması nedeniyle resen sicil kayıtları silinmiştir.
Öte yandan, aktif halde olan anonim veya limited şirketlerden şahıs
işletmelerine dönüş aruzunda olan ve küçülmeyi planlayan birçok sermaye şirketi
ortakları; şahıs işletmelerine dönüş ile ilgili gerekli çalışmalar yapılarak
yeni TTK’nun 194. maddesine göre şahıs işletmesine dönüş olanakları
araştırılmalıdır.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder