İŞLETMELERDE PERFORMANS ANALİZİ
Ülkemizde enflasyon oranlarının düşme trendin de olması, döviz kurlarının aşırı düşük seyretmesi, işletmelerin ithal mallarla rekabet edebilmek için çıkış yolları aramasına yol açmıştır. İşletmelerin bu süreçte ayakta kalabilme yollarından biri de Performans Analizi uygulamasıdır.
Performans Analizi; İşletmelerin mali yapılarını ve sektörde hangi konumda olduklarını bilmeleri için uygulanan bir analiz yöntemidir. İşletmelerde performans analizinin, nasıl yapılması gerektiği ana hatları ile bu yazımda açıklamaya çalışacağım.
İşletmelerde performans analizinin yapılabilmesi için işletmenin bilânçosuna ve gelir tablosuna ihtiyaç duyulur ya da amatörce tutulan kişisel kayıtlardaki veriler derlenerek bilanço ve gelir tablosu oluşturulur. Var olan veya oluşturulan tablolardaki veriler ışığında analiz yapılır.www.muhasebenet.net
Performans Analizinden, çıkacak sonuçların sağlıklı olabilmesi için oranlar yönteminin kullanılması ve analizin dört ana gruba ayrılarak yapılması gerekmektedir. Analizde kullanılan Ana grupları ve alt dallarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
A-) LİKİTİDE ORANLARI
Likitide oranları; işletmenin yaşanabilecek krizlerde nakit elde edebilme kabiliyetini gösterir. Bu kabiliyeti ölçmek için aşağıda belirtilen üç oransal yöntemin bir arada yapılması gerekmektedir.
1-) Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlarwww.muhasebenet.net
Bu oran İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme kabiliyetini gösterir.
2-) Likitide Oranı= ( Dönen Varlıklar- Stoklar) / Kısa Vadeli Borçlar
Stoklar dışındaki Dönen Varlıkların paraya dönüştürülme kabiliyetini gösterir.
3-) Nakit Oranı= (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / Kısa Vadeli Borçlar
Satışların durduğunda alacakların tahsil edilemediği dönemlerde İşletmenin ödeme gücünü gösterir.
B-) FİNANSAL YAPI İLE İLGİLİ ORANLAR
Finansal Yapı; İşletmenin varlıklarının ne kadarının Bankalar ya da Üçüncü şahıslar tarafından finanse edildiğini Kriz ortamında veya karlılık azaldığında, bu borçların işletme tarafından ödeme kabiliyetini ölçer
1-) Borçların Öz Sermayeye Oranı= Öz Sermaye / Toplam Borçlar
İşletmenin finansmanında ne kadar yabancı kaynak kullanıldığını gösterir.
2-) Borç Ödeyebilirlik Oranı= Toplam Borçlar / Aktif Toplamwww.muhasebenet.net
İşletmenin Varlıklarının yüzde kaçının yabancı kaynaklardan finanse edildiğini gösterir.
3-) Öz Sermaye Oranı= Öz Sermaye/ Aktif Toplam
İşletmenin Varlıklarının yüzde kaçının işletme sahiplerince finanse edildiğini gösterir.
4-) Kısa Vadeli Borçlar / Pasif Toplam
İşletmenin İktisadi varlıklarının yüzde kaçını kısa vadeli borçlarla finanse edildiğini gösterir.
5-) Uzun Vadeli Borçlar / Pasif Toplam
İşletmenin İktisadi varlıklarının yüzde kaçını uzun vadeli borçlarla finanse edildiğini gösterir.
C-) FAALİYET ORANLARI
Faaliyet Oranları; İşletmelerin Varlıklarını verimli kullanıp kullanmadıklarını ve atıl stok bulundurup bulundurmadıklarını tespit eder. www.muhasebenet.net
1-)Alacakların Devir Hızı=Kredili Satışlar/ Ticari Alacaklar(Senetli+Senetsiz)
Kredili Satışlardan doğan alacakların bir yıl içinde kaç kez tahsil edildiğini gösterir.
2-) Stok Devir Hızı Oranı=Net Satışlar[ (Dönem Başı Stok+Dönem Sonu Stok) /2]
Bir işletmenin stoklarının ne kadar süratle paraya çevrildiğini gösterir.
3-)Maddi Duran Varlıkların Devir Hızı Oranı=Net Satışlar/ Net Maddi Duran Varlıklar
Maddi duran varlıkların verimli kullanılıp kullanılmadığını gösterir.
4-) Aktif Devir Hızı= Net Satışlar /Öz Sermaye
İşletmenin sahip olduğu varlıkları ne derece etkin kullandığını gösterir.
5-)Öz Sermaye Devir Hızı=Net Satışlar/ Öz Sermaye
Öz sermayenin ne ölçüde verimli kullanıldığını gösterir.www.muhasebenet.net
D-) KARLILIK ORANLARI
Karlılık Oranları: İşletmenin yeterince kar edip etmediğini, işletmeye yatırılan paranın verimli kullanılıp kullanılmadığını tespit eder.
1-) Net Kar/ Aktif Toplam = ?
İşletmenin birim varlıkları başına işletmenin ne kadar kar ettiğini gösterir.
2-) Net Kar / Öz Sermaye = ?
İşletme sahibinin işletmeye yatırmış olduğu paranın ne kadarının verimli kullanıldığını gösteren kardır.
İşletmelerin uğraştığı faaliyet alanlarına göre performans analiz oranları farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle makalemde analiz oranlarının değer aralıklarını vermekten kaçındım.
SMMM Sedat ERYÜREK
İşletmelerde performans analizinin yapılabilmesi için işletmenin bilânçosuna ve gelir tablosuna ihtiyaç duyulur ya da amatörce tutulan kişisel kayıtlardaki veriler derlenerek bilanço ve gelir tablosu oluşturulur. Var olan veya oluşturulan tablolardaki veriler ışığında analiz yapılır.www.muhasebenet.net
Performans Analizinden, çıkacak sonuçların sağlıklı olabilmesi için oranlar yönteminin kullanılması ve analizin dört ana gruba ayrılarak yapılması gerekmektedir. Analizde kullanılan Ana grupları ve alt dallarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
A-) LİKİTİDE ORANLARI
Likitide oranları; işletmenin yaşanabilecek krizlerde nakit elde edebilme kabiliyetini gösterir. Bu kabiliyeti ölçmek için aşağıda belirtilen üç oransal yöntemin bir arada yapılması gerekmektedir.
1-) Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlarwww.muhasebenet.net
Bu oran İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme kabiliyetini gösterir.
2-) Likitide Oranı= ( Dönen Varlıklar- Stoklar) / Kısa Vadeli Borçlar
Stoklar dışındaki Dönen Varlıkların paraya dönüştürülme kabiliyetini gösterir.
3-) Nakit Oranı= (Hazır Değerler + Menkul Kıymetler) / Kısa Vadeli Borçlar
Satışların durduğunda alacakların tahsil edilemediği dönemlerde İşletmenin ödeme gücünü gösterir.
B-) FİNANSAL YAPI İLE İLGİLİ ORANLAR
Finansal Yapı; İşletmenin varlıklarının ne kadarının Bankalar ya da Üçüncü şahıslar tarafından finanse edildiğini Kriz ortamında veya karlılık azaldığında, bu borçların işletme tarafından ödeme kabiliyetini ölçer
1-) Borçların Öz Sermayeye Oranı= Öz Sermaye / Toplam Borçlar
İşletmenin finansmanında ne kadar yabancı kaynak kullanıldığını gösterir.
2-) Borç Ödeyebilirlik Oranı= Toplam Borçlar / Aktif Toplamwww.muhasebenet.net
İşletmenin Varlıklarının yüzde kaçının yabancı kaynaklardan finanse edildiğini gösterir.
3-) Öz Sermaye Oranı= Öz Sermaye/ Aktif Toplam
İşletmenin Varlıklarının yüzde kaçının işletme sahiplerince finanse edildiğini gösterir.
4-) Kısa Vadeli Borçlar / Pasif Toplam
İşletmenin İktisadi varlıklarının yüzde kaçını kısa vadeli borçlarla finanse edildiğini gösterir.
5-) Uzun Vadeli Borçlar / Pasif Toplam
İşletmenin İktisadi varlıklarının yüzde kaçını uzun vadeli borçlarla finanse edildiğini gösterir.
C-) FAALİYET ORANLARI
Faaliyet Oranları; İşletmelerin Varlıklarını verimli kullanıp kullanmadıklarını ve atıl stok bulundurup bulundurmadıklarını tespit eder. www.muhasebenet.net
1-)Alacakların Devir Hızı=Kredili Satışlar/ Ticari Alacaklar(Senetli+Senetsiz)
Kredili Satışlardan doğan alacakların bir yıl içinde kaç kez tahsil edildiğini gösterir.
2-) Stok Devir Hızı Oranı=Net Satışlar[ (Dönem Başı Stok+Dönem Sonu Stok) /2]
Bir işletmenin stoklarının ne kadar süratle paraya çevrildiğini gösterir.
3-)Maddi Duran Varlıkların Devir Hızı Oranı=Net Satışlar/ Net Maddi Duran Varlıklar
Maddi duran varlıkların verimli kullanılıp kullanılmadığını gösterir.
4-) Aktif Devir Hızı= Net Satışlar /Öz Sermaye
İşletmenin sahip olduğu varlıkları ne derece etkin kullandığını gösterir.
5-)Öz Sermaye Devir Hızı=Net Satışlar/ Öz Sermaye
Öz sermayenin ne ölçüde verimli kullanıldığını gösterir.www.muhasebenet.net
D-) KARLILIK ORANLARI
Karlılık Oranları: İşletmenin yeterince kar edip etmediğini, işletmeye yatırılan paranın verimli kullanılıp kullanılmadığını tespit eder.
1-) Net Kar/ Aktif Toplam = ?
İşletmenin birim varlıkları başına işletmenin ne kadar kar ettiğini gösterir.
2-) Net Kar / Öz Sermaye = ?
İşletme sahibinin işletmeye yatırmış olduğu paranın ne kadarının verimli kullanıldığını gösteren kardır.
İşletmelerin uğraştığı faaliyet alanlarına göre performans analiz oranları farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle makalemde analiz oranlarının değer aralıklarını vermekten kaçındım.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder