Anonim şirketlerin hisse devirleri tescil ve ilan edilmek zorunda mıdır?
Bilindiği üzerei, anonim şirketler hisse senedi ya da geçici
ilmuhaber bastırabileceği gibi dilemesi halinde bastırmayabilir de. Öncelikle
hisse senedi ya da geçici ilmuhaber bastırılmaması halinde hisse devrinin
nasıl olacağını ele alalım.
|
|
Hisse senedi ya da geçici ilmuhaber bastrılımamış olursa devir nasıl
olacaktır?
|
|
Yeni TTK'nın 484'üncü maddesinde de düzenlendiği üzere, pay
senetleri, hamiline veya nama yazılı olur. Ancak, Eski TTK'da olduğu gibi
bedelleri tamamen ödenmemiş olan paylar için hamiline yazılı pay senetleri
çıkarmak mümkün değildir. Çıkarılacak olursa da geçersiz kabul edilecektir.
|
|
Eski TTK'nın 416 ve Yeni TTK'nın 490'ıncı maddesinde pay/hisse
devrinin tescilinin zorunlu olduğuna dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
18.12.1998 tarih TSM-001-251 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Genelgesi ile
konuya ilişkin açıklamalar yapılmıştır.
|
|
Buna göre; anonim şirketlerde; nama veya
hamiline hisse senedi ihraç edilmediği durumlarda;
|
|
-İmzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmesi ile,
|
|
-Devre muvafakat edildiğini gösteren yönetim kurulu kararının, noter
tasdikli örneğinin ticaret sicil memurluklarına verilmesi gerekiyor. Ayrıca
bu işlemin pay defterine de kaydedilmesi gereklidir.
|
|
Aksi halde, yapılan işlemler hukuken geçersiz olur.
|
|
Söz konusu genelgede, ortak olmayan bir kişinin yönetim kuruluna
seçilmesi halinde, seçildikten sonra kendisine hisse devri yapılması
gerektiği, Ticaret Sicili Memurluğunun ise yönetim kurulu üyesi olan ortağın,
hissedar olduğuna dair devir sözleşmesini aldıktan sonra, durumu tescil ve
ilan etmesi gerektiği açıklaması Yeni TTK ile geçersiz hale gelmiştir. Çünkü,
Eski TTK'nın 312'nci maddesi uyarınca yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi
olması zorunluluğu Yeni TTK'nın 359'uncu maddesi ile kaldırılmıştır.
|
|
Burada önemle vurgulanmalıdır ki, anonim şirketlerde nama veya
hamiline hisse senedi çıkarılmadığı durumlarda bunun ticaret siciline tescil
edileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Yukarıda bahsi geçen
genelgede yönetim kuruluna dışarıdan bir üyenin seçilip sonradan pay sahibi
olması gerekeceği düşünülerek ticaret siciline atıfta bulunulmuştur. Aksi
türlü, anonim şirketlerde nama veya hamiline yazılı hisse senedi
çıkarılmadığı durumlarda da hisse devri halinde ticaret siciline bildirimde
bulunmak zorunlu değildir. Halbuki limited şirketlerde tescilin
düzenlendiği 598'inci maddede limited şirketler bakımından payların
geçişlerinin tescile tabi olduğu belirtilmiştir.
|
|
Hisse senedi ya da geçici ilmuhaber bastırılmış olursa devir nasıl
olacaktır?
|
|
Pay senetlerinin devri Yeni TTK'da 489 ve 490'ıncı maddelerde
düzenlenmiştir. 489'uncu madde uyarınca,hamiline yazılı
pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler
hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesiyle
hüküm ifade edecektir. 490'ıncı madde hükmü
uyarınca da, nama yazılı paylar, kanunda (Yeni TTK Md. 491) ve esas
sözleşmede (Yeni TTK Md. 492) aksi öngörülmedikçe herhangi bir sınırlandırmaya bağlı
olmaksızın devredilebilecektir. Hukuki şlemle
devir, ciro edilmişnama yazılı pay senedinin zilyetliğinin devralana
geçirilmesiyle yapılabilecektir.
|
|
Yeni TTK'nın 499'uncu maddesi uyarınca,
şirket, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı pay senedi sahipleriyle, intifa
hakkı sahiplerini, ad, soyad, unvan ve adresleriyle, pay defterine kaydeder.
Payın usulüne uygun olarak devredildiği veya üzerinde intifa hakkı kurulduğu
ispat edilmediği sürece, devralan ve intifa hakkı sahibi pay defterine
yazılamaz. Şirket, kaydın yapıldığını pay senedine işaret eder. Şirketle
ilişkilerde, sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimse pay sahibi ve intifa
hakkı sahibi olarak kabul edilir. Merkezî Kayıt Kuruluşu tarafından kayden
takibi yapılan nama yazılı paylara ilişkin Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri
ile ilgili diğer düzenlemeler saklıdır.
|
|
Sonuç olarak anonim şirketlerde hisse senedi ya
da geçici ilmuhaber bastırılmış olursa da pay
devrinin tescilinin zorunlu olacağına ve ticaret sicili gazetesinde
yayımlanmasının zorunlu olduğu yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır.
|
|
Anonim şirketin hisse/pay devri istenirse ticaret sicilinde tescil
edilerek ticaret sicili gazetesinde yayımlanabilir mi?
|
|
Peşinen söyleyelim ki bu işlem mümkündür. Bu işlemi yapmak
isteyenlerden aşağıdaki bilgiler istenecektir.
|
|
|
|
Anonim şirket hisselerinin devri hangi durumlarda
sınırlandırılabilecektir?
|
|
Anonim şirketlerde, hise devirlerinde sınırlama meselesi 491 ve
492'nci maddelerde düzenlenmiş olup, 491'inci maddede kanuni sınırlama
düzenlenmiştir. Buna göre, bedeli tamamen ödenmemiş nama
yazılı paylar, ancak şirketin onayı ile devrolunabilir; meğerki, devir,
miras, mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya cebrî
icra yoluyla gerçekleşsin. Şirket, sadece, devralanın ödeme yeterliliği
şüpheli ise ve şirketçe istenen teminat verilmemişse onay vermeyi
reddedebilir.
|
|
492'nci maddede ise esas sözleşme ile sınırlama düzenlenmiş olup,
buna göre; esas sözleşme, nama yazılı payların ancak
şirketin onayıyla devredilebileceğini öngörebilir. Bu sınırlama intifa hakkı
kurulurken de geçerlidir. Şirket tasfiyeye girmişse devredilebilirliğe
ilişkin sınırlamalar düşer.
|
|
Sonuç olarak anonim şirketlerde pay/hisse devirlerinin tacaret
siciline tescili ve Ticaret Sicil Gazetesinde ilanı zorunlu değildir, ancak
istenilmesi halinde bu mümkündür.
|
Ekrem Öncü |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder